Coatl
| Coatl Fósiles: Cretácico: Āxcān | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Tlamatilizneneuhcayotl | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Infraórdenes y familias | |||||||||||||||||
Cateh miaquin yolcameh moihtoa coameh, huehueyin huan tepitzintin; itlahqueh (cequimeh) patlahuaqueh huan ohcequin pitzahuaqueh. Itlahqueh techtlahyohuia, tlah mitztetexoz mitzcocoz huan pampa mitzmictiz. Pampa inan yolcatl cualli, techpalehuia, huan tlapalehuia canin yetoque. Tlah ahmo tiquinmauhtiz amitlah mitzchihuilizqueh. Ompa hueyaltepetl Mexico, coameh tiquimihtoah teomeh, ic cualtzintzintin. Aquihqueh otechyacanqueh, oquinpiyayah in teteoh itoca Quetzalcoatl, huan inantzin itoca Coatlicue. Tlah ticnequi ocachi ticmatiz, huan tiquittaznequi itetlacuauhihcuiloliz, itetlaxin in tlen oquichiuhqueh in mexicah, xiya Centlacayotl huan Nemilizcayotl Tlalpantlaquicalli (Museo Nacional de Antropología e Historia).
Nacayotl
[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Matiloh ahmo icxihuah. In cuitlatetepontli (cuitlatetepomomimecatl)[1] ahmo onoc tlatlanehui tlamantiliztli, zan ye no hueyac tecpantli cuitlatetepontli, cecen omicicuileh yeceh ahmo ipan quechcuitlatetepontli ihuan in icuitlapil. Ahmo elpapalohuah.
Miac motlapoa ican ipampa camachalli iten ahmo omizalolli, oc zan tlazalolli ic olpica itzontecompan iuhqui huel motlapoa ican in ic quintoloz huehueyin ihuan motquitica yolqueh. Ca acatepozotl itlan, tlatepozcopa ic teohquiza itlacual; camachalpan mopia coatlantli noihuan quemmanian mochi omitl camihtic. In micoanih cocoah quipiyah ome tlantli in tlein miyac hueyeyica, yeh acaltic ihuan monechicoa ic pexontilli[2] ic quichihua in micoani. Inin coatlantli mopatla oc ce yancuic.
Ce Chichitl (ihiyopexontilli)[3] ahmo ihiyoquiza, in oc ce ye cencah hueyac. Ahmo tzatzahtziliztli aceh quichihua ce quiquinaquiliztli zan imman in iquin yehhuatl mozoma.
Ahmo ixquimiliuhcahuah in tlein itlachiyaya tlatoctiloni ihuan tetonalihtlacoh. Ca nelli in cequintin totomeh, cequintin cuecueyah ihuan oc tlamantin yolqueh catihcaqueh in ixpan coatl ipampa quimmauhcamictia.
Zan ica ehuapatlaz, mochi quimoquixtilia in iehuayo. Cequintin quitlaliah in coatetl, achi mochintin ahmo quimmocuitlahuiah in icoatehuan in icoatotontin. Oncah ome tlamantli in coatl: pahmictiani ihuan ahmo pahmictiani. Ahmo techcocoa imiquiya intla ticcuani, matel intla calaqui in tez yez temamauhtic yez tecocoh, quicua in micoani in eztli.
Itech mexihcah in coatl ocatca ixiptla in atoyatl, in quiyahuitl, in tlatepetlaniliztli.
Tlacualiztli
[xikpatla | xikpatla itsintlan]Coameh tlacuah yolcatzintzin, quimichtin, ayolcameh, totochtin.
Tequichihualiztli
[xikpatla | xikpatla itsintlan]
In coatl itlalmachiyo ipan Mexihco, yolcatl ipan ichimal itech tlacatiyan, ipampa ihuehuehcamanaliz; quitoa ce cuauhtli tlacua ce tepocolcoatl ahcopa ce nohpalli ipan tlalhuac ompa atezcatl tlen ca hueyi Altepetl Mexico quitoznequi Mexico Tenochtitlan; mitohtiztli ipampa mexicatlachihualiz.
Tonalpohualli
[xikpatla | xikpatla itsintlan]
In mihtoaya cualli tonalli. In aquin ipan tlacatiyan quihtoaya ilhuileh, mahcehualeh yez, mocuiltonoz, onyez in quicuaz in quiz.
Auh in yohuac, in yaopan oquichtiz momahuizzotiz; auh intlah cihuatl huel motlacamatiz, huel motlayecoltia, quipiyaya in iteicneliz. Pochtecatl itonal. In Mixcoatl no Camaxtli iteohuan, tlatta tlapcopa.
