Diferencia entre revisiones de «Luis Buñuel»
Bot quīxpolihuīltiā: ''Tlamācuīlti 9'', quihcuiloā: ''9 ic mācuīlli mētztli'' |
Bot quīxpolihuīltiā: ''ā'', quihcuiloā: ''a'' |
||
Pantli 1: | Pantli 1: | ||
{{Cualli tlahcuilōlli}} |
{{Cualli tlahcuilōlli}} |
||
{{Īxiptlayōllacatl |
|||
{{Īxiptlayōllācatl |
|||
|Nombre = Luis Buñuel |
|Nombre = Luis Buñuel |
||
|Image = Luis Buñuel.JPG |
|Image = Luis Buñuel.JPG |
||
|birthname = Luis Buñuel Portolés |
|birthname = Luis Buñuel Portolés |
||
|born = {{ESPf1939}} [[22 ic ōme mētztli]], [[1900]] |
|born = {{ESPf1939}} [[22 ic ōme mētztli]], [[1900]] |
||
[[Calanda]], [[Aragón]], [[ |
[[Calanda]], [[Aragón]], [[Caxtillan]] |
||
|dead = {{MEXf1934}} [[29 ic chicōme mētztli]], [[1983]] |
|dead = {{MEXf1934}} [[29 ic chicōme mētztli]], [[1983]] |
||
[[Altepētl Mēxihco]] <small>(83)</small> |
[[Altepētl Mēxihco]] <small>(83)</small> |
||
Pantli 16: | Pantli 16: | ||
}} |
}} |
||
'''Luis Buñuel Portolés''' |
'''Luis Buñuel Portolés''' ītōca cē [[Caxtillan|caxtiltēcatl]] (quin [[Mēxihco|mēxihcatl]]) [[īxīptlayōlizyacanqui]]. Ōtequitic īpan Caxtillan, Mēxihco, [[Francia]] īhuan [[Tlacetilīlli Tlahtohcayōtl Ixachitlan|T.T.I.]]. |
||
==Tlahtōllōtl== |
==Tlahtōllōtl== |
||
===Achto xiuhtin=== |
===Achto xiuhtin=== |
||
[[Īxiptli:Vista_parcial_de_Calanda._Foto_José_Antonio_Bielsa.JPG|200px|thumb|Calanda.|left]] |
[[Īxiptli:Vista_parcial_de_Calanda._Foto_José_Antonio_Bielsa.JPG|200px|thumb|Calanda.|left]] |
||
'''Luis Buñuel Portolés''' |
'''Luis Buñuel Portolés''' Ōtlacat īpan [[Calanda]]<ref>Buñuel, Luis īhuan Carrière, Jean-Claude. ''Mi último suspiro'', Barcelona, Random House Mondadori, 1982. ISBN 84-9759-504-1</ref> , cē tepitzin altepētl īpan [[Caxtillan]], in xiuhpan [[1900]]. Leonardo Buñuel González auh María Portolés ōcatcah ītah auh īnan. Ōmomachtih īpan [[Zaragoza]], īpan cē jesuita ītlamachtīlcal. In xiuhpan 1917, ōmomachtih īpan in Universidad de [[Madrid]] (axcan yeh [[Universidad Complutense de Madrid]]), nican ōquīxmatqueh in[[tlahcuiloh]] [[Salvador Dalí]] īhuan in [[xōchicuīcanitl]] [[Federico García Lorca]]. |
||
===Francia=== |
===Francia=== |
||
In xiuhpan 1925, Buñuel ōya ōmpa [[Paris]], ōquīxmah [[André Breton]], in [[ |
In xiuhpan 1925, Buñuel ōya ōmpa [[Paris]], ōquīxmah [[André Breton]], in [[melahuaicpaliztli]]<ref>Quihtōznequi ''surrealismo''</ref> ītlatzintiani. Ōtequipanoh teuh yacanaliztli tēpalēhuani īca [[Jean Epstein]]. Buñuel auh Dalí ōquihcuiloqueh ''[[Un Chien Andalou]]'' xiuhpan 1929. In īxiptlayōlli, ītōca ximopanōltih Breton olōlli. In xiuhpan 1930 Buñuel ōquichīuh ''[[L'Âge d'Or]]'', in ithuaz teuh petlachahualiztli īhuīc [[catōlicoquīxtianayotl]]. īpampa in necominilo, ''L'Âge d'Or'' catca ahchīhualoqui 50 xiuhtin. |
||
===Caxtiltēcatl |
===Caxtiltēcatl Tlacayaoyōtl īhuan Tlacetilīlli Tlahtohcayōtl=== |
||
Buñuel ōtlacuepayo |
Buñuel ōtlacuepayo Caxtillan, ōquichīuh ''[[Las Hurdes: Tierra Sin Pan]]'' in xiuhpan 1933. Otzīnt ''Filmófono'', chīhualōni calli, īhuan Ricardo María de Urgoiti īpan 1935. [[Tlacayaoyotl caxtiltēcatl]] opēuh inīn xiuhpan 1936. Īicnīuh García Lorca ītōca mictilo īpan tlachicuēiti 19. |
||
Buñuel ōcholoh canah [[Tlacetilīlli |
Buñuel ōcholoh canah [[Tlacetilīlli Tlahtohcayōtl]]. Nican iximah teyacanqueh [[Charles Chaplin]] īhuan [[Serguéi Eisenstein]] In xiuhpan 1941 ōtequipanoh īca ''Museum of Modern Art'', īpan 1943, īca ''Warner Brothers''. Ahoteyacan īpan 1947. |
||
===Mēxihco=== |
===Mēxihco=== |
||
Ihcuac Luis Buñuel catca ōnen īca tomin, occē xihuitl, īcopa cē cena ōmpa [[René Clair]] īchan ītech, cē franciatlacatl īxīptlayōlizyacanqui mitznequitlahtoaz īca Denise Tual. In cihuatl, ōquimanilih cē tequitl; tēyacana ''[[La casa de Bernarda Alba]]'' īpampa [[Paris]] īhuan [[Mēxihco]]. Buñuel ōyah īpampa Mēxihco īpampa tlahtoa īca tlachīuhqui<ref>Quihtōznequi ''productor''</ref> [[Óscar Dacingers]]. Yeceh, ōquimah in tequitl ōtlanamacac. |
|||
Dacingers ōquimanilih occē tequitl, ''[[Gran Casino]]'', īxiptlayōlli īca [[Jorge Negrete]] auh [[Libertad Lamarque]]. Buñuel ōtlacuic. |
Dacingers ōquimanilih occē tequitl, ''[[Gran Casino]]'', īxiptlayōlli īca [[Jorge Negrete]] auh [[Libertad Lamarque]]. Buñuel ōtlacuic. Ītōca cē nēnquīzi<ref>[[Agustín Sánchez Vidal|Sánchez Vidal, A.]]: ''Luis Buñuel'', Cátedra, Madrid, 2004 (4ª ed.), pág. 47. ISBN 84-376-2151-8.</ref>. Ēyi xiuhtin zatēpan, Buñuel ōhueli chīhua ''[[El gran calavera]]'', īca [[Fernando Soler]]. Pampa inin īxiptlayōlli, iximah ītlatequipanocapo [[Luis Alcoriza]]. ''El gran calavera'' Ītōca cē icnōmatini axiliztli. Ipan 1950, Buñuel auh Dancingers ōquichīuhquen ''[[Los olvidados]]'', ipēuhcan ahximopanōltih, in īxiptlayōlli ōahcoquiz in "Premio pampa Achicualli teyacanqui" īpan Cannes. |
||
Buñuel ōtētocac tēyacana īpampa [[Mēxihco]]. In xiuhpan 1954 auh 1960, ōtēyacan 2 īxiptlayōlmeh īpan [[Tlacetilīlli |
Buñuel ōtētocac tēyacana īpampa [[Mēxihco]]. In xiuhpan 1954 auh 1960, ōtēyacan 2 īxiptlayōlmeh īpan [[Tlacetilīlli Tlahtohcayōtl Ixachitlan]], ''[[The Adventures of Robinson Crusoe]]'' auh ''[[The Young One]]''. Buñuel ōcuep īpan [[Caxtillan]] pampa quichīuh ''[[Viridiana]]'' in xiuhpan 1962. Zatēpan, īpan Mēxihco, ōtēyacan ōme īxiptlayōlmeh: [[El ángel exterminador]] (1962) auh ''[[Simón del desierto]]'' (1964). |
||
===Occepa Francia=== |
===Occepa Francia=== |
||
Buñuel ōtequipano nōcuēl īpan [[Francia]] in xiuhpan 1956 . Quin ''Simón del desierto'', ahmo |
Buñuel ōtequipano nōcuēl īpan [[Francia]] in xiuhpan 1956 . Quin ''Simón del desierto'', ahmo tequipanoa īpan Mēxihco. ''[[Belle de jour]]'' (1967), ītōca cē huel nechihualiztli, tlani miactīn premios. In xiuhpan 1972, Buñuel ōahcoquiz in "Oscar" (''Academy Award'') pampa achicualli ahmo-inglatlahtōlli īxiptlayōlli; pampa ''[[Le charme discret de la bourgeoisie]]''. ītlatzacuīxiptlayōlli ītōca ''[[Cet obscur objet du désir]]'', īc [[Pierre Louÿs]] amoxtli: ''[[La Femme et le pantin]]''. Buñuel ōmic īpan [[Altepētl Mēxihco]] in xiuhpan [[1983]] |
||
==Īyōhcatiliztli<ref>Yōhcatiliztli: ''forma, propiedad, manera de ser'' (Simeon). Entiéndase ''estilo''.</ref>== |
==Īyōhcatiliztli<ref>Yōhcatiliztli: ''forma, propiedad, manera de ser'' (Simeon). Entiéndase ''estilo''.</ref>== |
||
===[[Teōmatiliztli]]=== |
===[[Teōmatiliztli]]=== |
||
Buñuel ītoca cē ahteōni<ref>Quihtōznequi ''ateo''</ref>, yēceh in teōmatiliztli |
Buñuel ītoca cē ahteōni<ref>Quihtōznequi ''ateo''</ref>, yēceh in teōmatiliztli ca īpan miaquīn īxiptlayōltin. Ōmomachtih īpan cē jesuita ītlamachtīlcal, tēl ōquixiccauh. |
||
===[[ |
===[[Melahuaicpaliztli]]=== |
||
==Mecatlaixcōpinaltin== |
==Mecatlaixcōpinaltin== |
||
*'''1929''' ''[[Un Chien Andalou]]'' (''Cē Andalucíaitzcuintli'') |
*'''1929''' ''[[Un Chien Andalou]]'' (''Cē Andalucíaitzcuintli'') |
||
*'''1930''' ''[[L'âge d'or]]'' (''In teōcuitlimmaniatl'') |
*'''1930''' ''[[L'âge d'or]]'' (''In teōcuitlimmaniatl'') |
||
*'''1933''' ''[[Las Hurdes, tierra sin pan]]'' (''In Hurdes, ahtlaxcallli |
*'''1933''' ''[[Las Hurdes, tierra sin pan]]'' (''In Hurdes, ahtlaxcallli tlalli'') |
||
*'''1947''' ''[[Gran Casino]]'' (''Huēyi Patōlcalli'') |
*'''1947''' ''[[Gran Casino]]'' (''Huēyi Patōlcalli'') |
||
*'''1949''' ''[[El gran Calavera]]'' (''In huēyi Yōllōpoliuhqui'') |
*'''1949''' ''[[El gran Calavera]]'' (''In huēyi Yōllōpoliuhqui'') |
||
*'''1950''' ''[[Los olvidados]]'' (''In |
*'''1950''' ''[[Los olvidados]]'' (''In tēilcahuililīlli'') |
||
*'''1951''' ''[[Susana]]'' |
*'''1951''' ''[[Susana]]'' |
||
*'''1951''' ''[[La hija del engaño]]'' (''In |
*'''1951''' ''[[La hija del engaño]]'' (''In cihuaconetl ītech in tetlallanhuīlizltli'') |
||
*'''1952''' ''[[Subida al cielo]]'' (''Panhuetziliztli ilhuicacapahuīc'') |
*'''1952''' ''[[Subida al cielo]]'' (''Panhuetziliztli ilhuicacapahuīc'') |
||
*'''1952''' ''[[Una mujer sin amor]]'' (''Cē |
*'''1952''' ''[[Una mujer sin amor]]'' (''Cē cihuatl ahmo tlazohtlaliztica'') |
||
*'''1953''' ''[[El bruto]]'' (''In Ahyollo'') |
*'''1953''' ''[[El bruto]]'' (''In Ahyollo'') |
||
*'''1953''' ''[[Él]]'' ('' |
*'''1953''' ''[[Él]]'' (''Yehhuatl'') |
||
*'''1954''' ''[[La ilusión viaja en tranvía]]'' (''In |
*'''1954''' ''[[La ilusión viaja en tranvía]]'' (''In nechixcayeliztli yahui īc tepozohtlamalacatl'') |
||
*'''1954''' ''[[Abismos de pasión]]'' (''Neyolcocoltiztli axoxōhuīlmeh'') |
*'''1954''' ''[[Abismos de pasión]]'' (''Neyolcocoltiztli axoxōhuīlmeh'') |
||
*'''1954''' ''[[The Adventures of Robinson Crusoe]]'' (''In Robinson Crusoe tētzahuyomeh'') |
*'''1954''' ''[[The Adventures of Robinson Crusoe]]'' (''In Robinson Crusoe tētzahuyomeh'') |
||
*'''1955''' ''[[Ensayo de un crimen]]'' (''Cē tlatlatiliztli yeyēcoliztli'') |
*'''1955''' ''[[Ensayo de un crimen]]'' (''Cē tlatlatiliztli yeyēcoliztli'') |
||
*'''1955''' ''[[El río y la muerte]]'' (''In |
*'''1955''' ''[[El río y la muerte]]'' (''In atōyatl auh in miquiztli'') |
||
*'''1956''' ''[[Cela s'appelle l'aurore]]'' (''Inōn motōca in tlathuiztli'') |
*'''1956''' ''[[Cela s'appelle l'aurore]]'' (''Inōn motōca in tlathuiztli'') |
||
*'''1956''' ''[[La mort en ce jardin]]'' (''In miquiztli inīn xōchitlah'') |
*'''1956''' ''[[La mort en ce jardin]]'' (''In miquiztli inīn xōchitlah'') |
||
*'''1958''' ''[[Nazarín]]'' |
*'''1958''' ''[[Nazarín]]'' |
||
*'''1959''' ''[[La fièvre monte à El Pao]]'' (''In Atōnahuiztli tlehcō īpan El Pao'') |
*'''1959''' ''[[La fièvre monte à El Pao]]'' (''In Atōnahuiztli tlehcō īpan El Pao'') |
||
*'''1960''' ''[[The Young One]]'' (''In |
*'''1960''' ''[[The Young One]]'' (''In cihuapilli'') |
||
*'''1961''' ''[[Viridiana]]'' |
*'''1961''' ''[[Viridiana]]'' |
||
*'''1962''' ''[[El ángel exterminador]]'' (''In |
*'''1962''' ''[[El ángel exterminador]]'' (''In tēmictiani angel'') |
||
*'''1964''' ''[[Le journal d'une femme de chambre]]'' |
*'''1964''' ''[[Le journal d'une femme de chambre]]'' |
||
*'''1965''' ''[[Simón del desierto]]'' (''In |
*'''1965''' ''[[Simón del desierto]]'' (''In huaccaīxtlahuatl Simón'') |
||
*'''1967''' ''[[Belle de jour]]'' (''Cualnēzqui tōnaltica'') |
*'''1967''' ''[[Belle de jour]]'' (''Cualnēzqui tōnaltica'') |
||
*'''1969''' ''[[La Voie Lactée]]'' (''In cītlalin īcue'') |
*'''1969''' ''[[La Voie Lactée]]'' (''In cītlalin īcue'') |
||
Pantli 81: | Pantli 81: | ||
<references/> |
<references/> |
||
[[ |
[[Neneuhcayōtl:Ōtlacatqueh xiuhpan 1900|Buñuel Portolés, Luis]] |
||
[[ |
[[Neneuhcayōtl:Ōmicqueh xiuhpan 1983|Buñuel Portolés, Luis]] |
||
[[ |
[[Neneuhcayōtl:Caxtiltēcah īxīptlayōlizyacanqueh|Buñuel Portolés, Luis]] |
Tlachiyaliztli ipan 23:12 22 Hon 2015
- REDIRECCIÓN Nemachiyōtīlli:Cualli tlahcuilolli
Nemachiyōtīlli:Īxiptlayōllacatl
Luis Buñuel Portolés ītōca cē caxtiltēcatl (quin mēxihcatl) īxīptlayōlizyacanqui. Ōtequitic īpan Caxtillan, Mēxihco, Francia īhuan T.T.I..
Tlahtōllōtl
Achto xiuhtin
Luis Buñuel Portolés Ōtlacat īpan Calanda[1] , cē tepitzin altepētl īpan Caxtillan, in xiuhpan 1900. Leonardo Buñuel González auh María Portolés ōcatcah ītah auh īnan. Ōmomachtih īpan Zaragoza, īpan cē jesuita ītlamachtīlcal. In xiuhpan 1917, ōmomachtih īpan in Universidad de Madrid (axcan yeh Universidad Complutense de Madrid), nican ōquīxmatqueh intlahcuiloh Salvador Dalí īhuan in xōchicuīcanitl Federico García Lorca.
Francia
In xiuhpan 1925, Buñuel ōya ōmpa Paris, ōquīxmah André Breton, in melahuaicpaliztli[2] ītlatzintiani. Ōtequipanoh teuh yacanaliztli tēpalēhuani īca Jean Epstein. Buñuel auh Dalí ōquihcuiloqueh Un Chien Andalou xiuhpan 1929. In īxiptlayōlli, ītōca ximopanōltih Breton olōlli. In xiuhpan 1930 Buñuel ōquichīuh L'Âge d'Or, in ithuaz teuh petlachahualiztli īhuīc catōlicoquīxtianayotl. īpampa in necominilo, L'Âge d'Or catca ahchīhualoqui 50 xiuhtin.
Caxtiltēcatl Tlacayaoyōtl īhuan Tlacetilīlli Tlahtohcayōtl
Buñuel ōtlacuepayo Caxtillan, ōquichīuh Las Hurdes: Tierra Sin Pan in xiuhpan 1933. Otzīnt Filmófono, chīhualōni calli, īhuan Ricardo María de Urgoiti īpan 1935. Tlacayaoyotl caxtiltēcatl opēuh inīn xiuhpan 1936. Īicnīuh García Lorca ītōca mictilo īpan tlachicuēiti 19.
Buñuel ōcholoh canah Tlacetilīlli Tlahtohcayōtl. Nican iximah teyacanqueh Charles Chaplin īhuan Serguéi Eisenstein In xiuhpan 1941 ōtequipanoh īca Museum of Modern Art, īpan 1943, īca Warner Brothers. Ahoteyacan īpan 1947.
Mēxihco
Ihcuac Luis Buñuel catca ōnen īca tomin, occē xihuitl, īcopa cē cena ōmpa René Clair īchan ītech, cē franciatlacatl īxīptlayōlizyacanqui mitznequitlahtoaz īca Denise Tual. In cihuatl, ōquimanilih cē tequitl; tēyacana La casa de Bernarda Alba īpampa Paris īhuan Mēxihco. Buñuel ōyah īpampa Mēxihco īpampa tlahtoa īca tlachīuhqui[3] Óscar Dacingers. Yeceh, ōquimah in tequitl ōtlanamacac.
Dacingers ōquimanilih occē tequitl, Gran Casino, īxiptlayōlli īca Jorge Negrete auh Libertad Lamarque. Buñuel ōtlacuic. Ītōca cē nēnquīzi[4]. Ēyi xiuhtin zatēpan, Buñuel ōhueli chīhua El gran calavera, īca Fernando Soler. Pampa inin īxiptlayōlli, iximah ītlatequipanocapo Luis Alcoriza. El gran calavera Ītōca cē icnōmatini axiliztli. Ipan 1950, Buñuel auh Dancingers ōquichīuhquen Los olvidados, ipēuhcan ahximopanōltih, in īxiptlayōlli ōahcoquiz in "Premio pampa Achicualli teyacanqui" īpan Cannes.
Buñuel ōtētocac tēyacana īpampa Mēxihco. In xiuhpan 1954 auh 1960, ōtēyacan 2 īxiptlayōlmeh īpan Tlacetilīlli Tlahtohcayōtl Ixachitlan, The Adventures of Robinson Crusoe auh The Young One. Buñuel ōcuep īpan Caxtillan pampa quichīuh Viridiana in xiuhpan 1962. Zatēpan, īpan Mēxihco, ōtēyacan ōme īxiptlayōlmeh: El ángel exterminador (1962) auh Simón del desierto (1964).
Occepa Francia
Buñuel ōtequipano nōcuēl īpan Francia in xiuhpan 1956 . Quin Simón del desierto, ahmo tequipanoa īpan Mēxihco. Belle de jour (1967), ītōca cē huel nechihualiztli, tlani miactīn premios. In xiuhpan 1972, Buñuel ōahcoquiz in "Oscar" (Academy Award) pampa achicualli ahmo-inglatlahtōlli īxiptlayōlli; pampa Le charme discret de la bourgeoisie. ītlatzacuīxiptlayōlli ītōca Cet obscur objet du désir, īc Pierre Louÿs amoxtli: La Femme et le pantin. Buñuel ōmic īpan Altepētl Mēxihco in xiuhpan 1983
Īyōhcatiliztli[5]
Teōmatiliztli
Buñuel ītoca cē ahteōni[6], yēceh in teōmatiliztli ca īpan miaquīn īxiptlayōltin. Ōmomachtih īpan cē jesuita ītlamachtīlcal, tēl ōquixiccauh.
Melahuaicpaliztli
Mecatlaixcōpinaltin
- 1929 Un Chien Andalou (Cē Andalucíaitzcuintli)
- 1930 L'âge d'or (In teōcuitlimmaniatl)
- 1933 Las Hurdes, tierra sin pan (In Hurdes, ahtlaxcallli tlalli)
- 1947 Gran Casino (Huēyi Patōlcalli)
- 1949 El gran Calavera (In huēyi Yōllōpoliuhqui)
- 1950 Los olvidados (In tēilcahuililīlli)
- 1951 Susana
- 1951 La hija del engaño (In cihuaconetl ītech in tetlallanhuīlizltli)
- 1952 Subida al cielo (Panhuetziliztli ilhuicacapahuīc)
- 1952 Una mujer sin amor (Cē cihuatl ahmo tlazohtlaliztica)
- 1953 El bruto (In Ahyollo)
- 1953 Él (Yehhuatl)
- 1954 La ilusión viaja en tranvía (In nechixcayeliztli yahui īc tepozohtlamalacatl)
- 1954 Abismos de pasión (Neyolcocoltiztli axoxōhuīlmeh)
- 1954 The Adventures of Robinson Crusoe (In Robinson Crusoe tētzahuyomeh)
- 1955 Ensayo de un crimen (Cē tlatlatiliztli yeyēcoliztli)
- 1955 El río y la muerte (In atōyatl auh in miquiztli)
- 1956 Cela s'appelle l'aurore (Inōn motōca in tlathuiztli)
- 1956 La mort en ce jardin (In miquiztli inīn xōchitlah)
- 1958 Nazarín
- 1959 La fièvre monte à El Pao (In Atōnahuiztli tlehcō īpan El Pao)
- 1960 The Young One (In cihuapilli)
- 1961 Viridiana
- 1962 El ángel exterminador (In tēmictiani angel)
- 1964 Le journal d'une femme de chambre
- 1965 Simón del desierto (In huaccaīxtlahuatl Simón)
- 1967 Belle de jour (Cualnēzqui tōnaltica)
- 1969 La Voie Lactée (In cītlalin īcue)
- 1970 Tristana
- 1972 Le charme discret de la bourgeoisie
- 1974 Le fantôme de la liberté
- 1977 Cet obscur objet du désir
Tlahtōlcaquiliztilōni
- ↑ Buñuel, Luis īhuan Carrière, Jean-Claude. Mi último suspiro, Barcelona, Random House Mondadori, 1982. ISBN 84-9759-504-1
- ↑ Quihtōznequi surrealismo
- ↑ Quihtōznequi productor
- ↑ Sánchez Vidal, A.: Luis Buñuel, Cátedra, Madrid, 2004 (4ª ed.), pág. 47. ISBN 84-376-2151-8.
- ↑ Yōhcatiliztli: forma, propiedad, manera de ser (Simeon). Entiéndase estilo.
- ↑ Quihtōznequi ateo
Buñuel Portolés, Luis Buñuel Portolés, Luis Buñuel Portolés, Luis