Cuauhtemallan

Īhuīcpa Huiquipedia, in yōllōxoxouhqui cēntlamatilizāmoxtli
(Mokwapki tlen Cuauhtēmallān)
Ir a la navegación Ir a la búsqueda
           

Cuauhtemallan (caxtillantlahtolcopa: Guatemala /gwateˈmala/ ) iachcauhtoca Tlahtohcayotl Cuauhtemallan (caxtillantlahtolcopa: República de Guatemala), tlacatian tlatectli Tlahco Ixachitlan, ipan in cihuatlampa, in hueyi inemiliz oquichiuhqueh in mayacayotl huan in Virreinato Yancuic Caxtillan; no quipia in Altepetl Cuauhtemallan, tlapanahuia Anahuac ica ocachi 17 millones chenehqueh..[1]

Cuaxochtia in mictlampa ica Mexihco, in huitztlampa ica Cozcatlan huan in Pacífico ilhuicaatl huan in iquizayampa ica Belice, in Caribe hueyatl huan Onduras.

Tlaltocaitl[xikpatla | xikpatla itsintlan]

In tlaxcaltecah, in aquihqueh oquinehnemi ica Pedro de Alvarado, oquitocaitihqueh inin tlalli iyuhqui Quauhtemallan, ipampa in nahuatlahtoliztli itech Quiché in tlen quihtoznequi Cuauhtemalli no miac cuahuitl. Cuauhtemallan catca ce tzacualco moihtoa .

Occequintin ihcuiloqueh[xikpatla | xikpatla itsintlan]

Quipia nahui caxtillantlahtolmachiyotl ipampa Cuauhtemallan; ic ce Guatemala.

  • Alonso de Molina : Quauhtemallan
  • Francisco Xavier Clacijero : Cuauhtemallan
  • Alexis Wimmer: Cuauhtēmallān ahnozo Cuauhtêmallân

Huehcapatlahtoliztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]

In achtopa chānehqueh in tlein ōnenqueh īpan inīn tlālli ōcatca in mayatlācah īpan xihuitl 2000 a.C. oc ye in caxtiltēcah ōhuāllahqueh in Cuauhtēmallān. Ītlahtōllo moxelhuia īpan ēyi cahuitl: preclásico, clásico īhuān postclásico. In cahuipan clásico inīn āltepētiliztli ōxōchicuepōn īpan in yehyecōlmatiliztli īhuān in tōltēcayōtl. Tēl in achto tlācatiyān ōmelahuac cahuipan in caxtiltēcah, īhuān āxcān āltepētlāliah in tlālli. Miac clásicas huēyi mayaāltepētl ōquintlālcahuiqueh ahmo huehca in xihuitl 1000 a.C.. In postclásico tlahtohcāyōtl īpan in tlahco tlālli -iuhqui in quiché tlahtohcāyotl Q'umarkaj (Otlatlān)- tēl, xōchicuepōnyah īxquich in tlālpoloāni Pedro de Alvarado in xihuitl 1523 īhuān 1527 ītzalan.

In Cuauhtēmallān ahco tlālli tlācah, iuhqui in cakchiquellācah, in mantlācah, in quichetlācah īhuān tzutujillācah īhuān in quekchitlācah īpan in tlani tlālli mictlāmpa Cuauhtēmallān oc tlachīhuah cē tāchcāuh tlācaolōlōlli ītech in cuauhtēmaltēcah.

Inīn tlālpan huēyi tlācatlachīhuayōtl ītechcopa tōltēcāyōtl īhuān yehyecōlmatiliztli, iuhqui in calmanayōtl, āmoxtlahcuilōliztlil, tlapōhuallōtl, ilhuicamatiliztli, tlahcuilōliztli, tetlahcuilōliztli īhuān Tlachīhuamatilizzōtl. In mayatlācah ōquinquetzqueh huēyi āltepētl in cāhuitl Preclásico iuhquie in huēhuēāltepētl īpan San Bartolo, Cival, Nakbé, El Mirador, Uaxactún, Tikal, Ceibal, Río Azul, Yaxhá, Dos Pilas, Cancuén, Machaquilá, Aguateca īhuān Kaminal Juyú īhuān Abaj Takalik, inīn tlacuitlapilohuah ahmo huehca in ilhuicatl Pacífico.

Caxtillān ōtlapachouh Huēyitlahtocāyōtl Cuauhtēmallān in xihuitl 1821 īhuān quipiya īcelcatiyo īhuicpa Yancuīc Caxtillān in xiuhpan 1838.

Tepacholiztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]

Cuauhtemallan ixeliuhca[xikpatla | xikpatla itsintlan]

Cuauhtemallan ixeliuhca
GuatemalaProvs.PNG
Departamento Chanehqueh Tlaixpayotl Tecuacan
Cuauhtemallan 12,728,111 108,890 Altepetl Cuauhtemallan
1. Alta Verapaz 776,246 8,686 Cobán
2. Baja Verapaz 215,915 3,124 Salamá
3. Chīmaltēnanco 446,133 1,979 Chīmaltēnanco
4. Chiquimollān 302,485 2,376 Chiquimollān
5. Petén 366,735 35,854 Flores
6. El Progreso 139,490 1,922 Huāxātōyāc
7. Quiché 655,510 8,378 Santa Cruz del Quiché
8. Itzcuintlān 119,897 4,384 Itzcuintlān
9. Cuauhtēmallān 2,538,227 2,126 Altepetl Cuauhtemallan
10. Āhuēhuētēnanco 846,544 7,400 Āhuēhuētēnanco
11. Izabal 314,306 9,038 Puerto Barrios
12. Xālāpan 242,926 2,063 Xalapan
13. Xōchiāpan 389,085 3,216 Xōchiāpan
14. Quetzaltenanco 503,857 1,951 Quetzaltenanco
15. Retalhuleu 241,411 1,856 Retalhuleu
16. Zacatepēc 248,019 465 Huehcāuh Cuauhtēmallān
17. San Marcos 794.951 3,791 San Marcos
18. Santa Rosa 301,370 2,955 Cuilāpan
19. Sololá 307,661 1,061 Sololá
20. Xōchitepēc 403,945 2,510 Mazātēnanco
21. Totōnicāpan 339,254 1,061 Totōnicāpan
22. Zacaāpan 200,167 2,690 Zacāpan

Oc no xiquitta[xikpatla | xikpatla itsintlan]

Neltlahtoliztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]

  1. «Censo Nacional de Población y VII de Vivienda». Instituto Nacional de Estadística de Guatemala y Gobierno de la República de Guatemala (caxtillantlahtolcopa)

Tlahtolcaquiliztiloni[xikpatla | xikpatla itsintlan]


Occe necuanamictiliztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]