Yancuic Mexihco

Īhuīcpa Huiquipedia, in yōllōxoxouhqui cēntlamatilizāmoxtli
(Mokwapki tlen Yancuic Mexico)
Ir a la navegación Ir a la búsqueda
         
Tlahtohcayotl Yancuic Mexihco
State of New Mexico
Estado de Nuevo México
Yootó Hahoodzo
Ipan Yancuic Mexihco
Ichimal Yancuic Mexihco
New Mexico in United States.svg
Lema '
Tlacatiyan Flag of the United States.svg Tlahtohcayotl in Cepanca
Tecuacan Santa Fe
Hueyaltepetl Albuquerque
Tlaixpayotl
- Campa
22,499.95 km2
25
Ancayotl 19°21′15″N
99°37′51″O
Nelihuahcapanca Wheeler Peak
(4,418 msnm)
Chanehqueh
- Campa
- Pozahuacayotl
- Campa
37,253,956 chan.
1
663 chan/km²
11
Tlahtolli Caxtilahtlahtolli, inglatlahtolli, navajotlahtolli
IDN
- Campa
0.958
10
PIB
- PIB Per Capita
$ 1.812.968 MDD
$ 42,325 USD
Tzintiliztli
Teuctlahtoqueh 3
Tequichihuanimeh 65
UTC UTC-7
Tlacatocayotl Yancuic mexihcatl
Onohuayan 16
Altepetlahtohcan 125
Nenecuilhuaztli
 - USPS
 - ISO 3166-2

NM
US-NM
Matlatzalantli www.newmexico.gov

Yancuic Mexihco[1], ahnozo Tlahtohcayotl Yancuic Mexihco (inglatlahtolli: State of New Mexico ihuan caxtillantlahtolli: Estado de Nuevo México), inin tlahtohcayotl ipan Tlahtohcayotl in Cepanca. Cuaxochtia canahpa mictlampa tlahtocayotl Colorado huan Utah, huitztlampa ica Texas huan Mexihco (tlahtohcayotl Chihuahua huan tlahtohcayotl Sonora), tonalcalaquiyampa Arizona huan tonalquizayampa Texas huan Oklahoma. Santa Fe altepetl itecuacan huan in hueyaltepetl Albuquerque, occequin altepetl Las Cruces huan Rio Rancho.[2]

Tlaltocayotl[xikpatla | xikpatla itsintlan]

Mexihco quitoznehqui Mexihtli ahnozo Mexihtin huan -co. Quilmach ce aztecayaoquizqui in ompa Chicomoztoc. Nozo occequintin quihtoa "Mexihtli": "Metztli", "xictli" huan "-co".

Iachtopa occe tocaitl: "Provinicia de Nuevo México" (Tlahtohcanaltepetl Yancuic Mexihco), huan "State of New México/Estado de Nuevo México" (Tlahtohcayotl Yancuic Mexihco) xihpan 1912. Axcan Caxtilahtlahtolli tlahcuiloa "Yancuic Mexihco" mah, inglatlahtolcopa New Mexico, in Nuevo México ipan Mexihco nozo Nuevo Méjico in ompa España.

Huehcapatlahtoliztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]

Achcauhtlacah ihuicpa Yancuic Mexihco catcah Anasazi macehualtlacah. In pohualxiuhpan XVI, ihcuac oquitlachiuh inic ce tenamiquiliztli ica europanecah, inin tlalli ochantilli catca icampa Pueblo (altepetl) macehualtlacameh.

Francisco Vásquez de Coronado oquitlacetili ce tlayehcoliztli ipan Cacquetlan, Yancuic Galicia itech 1540 ihuan 1542 ic xittontla chicome altepetl ihuicpa Cibola oquihto ipampa Cabeza de Vaca tlein oitta iahuicyaliz icampa Florida canahpa Mexihco. Coronado icel onamiqui xamixcalli ihuan tepitzin altepemaitl, zanno ocaltza canah Mexihco. Quintepan Juan de Oñate oaltepetlali inic ce altepetl ipan in axcan Yancuic Mexihco xiuhpan 1598 motenehua San Juan ipan Río Grande.

Ce expedición de Vásquez de Coronado.

Achcauhtlacah nican ipan Santa Fe Analco catcah tehua macehuallacah in tlein otlaquetza Altepetl xiuhpan 1050 canapah 1150. Inic ce itoca Ogha Po'oge, ce tehualtepeticpac itech ixtlahuahcan.

In 24 de junio xiuhpan 1619, caxtiltecatl Pedro de Peralta, inic yei tepachoani, in onemic ce expedición, motenehua nican Yancuic Mexihco ihuan in 20 de marzo xiuhpan 1598 oaci ompa in Atoyatl Sacramento ce achcauhtoca europatlacameh pampa axcan in Altepetl Santa Fe Analco.

Juan de Oñate ocueponi in hueyitlahtocac ohtli, in caxtiltecatl Oñate inic ce tepantlahtoani ihuicpa Hueyaltepetl Yancuic Mexico itech Yancuic España. In Acoma macehualtecah oquiatlacamachili itech teyouh tepachohuani Juan de Oñate, caxtiltecah ihuan mexicah.

Ipan 1846 xihuitl, Tlahtocayotl in Cepanca quinyaochihua ica ihuan Mexihco quintlatlalochtia Texas, Yancuic Mexico, California huan ohce Mexicotlahcotoncayotl.

Inin xiuhpan 1945, Tlahtohcayotl in Cepanca tlanelti iahuachuaz xittontlayonqui in ompa Alamogordo, Yancuic Mexihco.

In nahuatiloyan otlachiuh Yancuic Mexihco tlahtocayotl tlapohualli 47 (ompohualli ihuan chicome) ihuicpa Tlahtocayotl in Cepanca in 6 metztli enero 1912. In tlachihualiztli ihuic calnahuac tlahtohcayotl Arizona tlalli, in 14 metztli febrero 1912 otlachiuh 48 Tlahtohcayotl in Cepanca nican tlalpan.

Tlalticpacmatiliztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]


Compass rose pale.svg Utah Colorado Oklahoma Compass rose pale.svg
Arizona Norte Texas
Oeste   Piedra del Sol central disc.jpg    Este
Sur
Flag of Mexico.svg Mexihco Flag of Mexico.svg Mexihco Texas


Itlalmachiyo Yancuic Mexihco.

Mictlampa tlahtocayotl Colorado (Tlalchichiltic), huitztlampa ica Texas huan Mexico (Chihuahua huan Sonora), icalaquiyampa Arizona ihuan iquizayampa Texas ihuan Oklahoma. Santa Fe Analco itecuacan, huan in hueyaltepetl Albuquerque, occequin altepetl Las Cruces huan Gallup.

Yoliztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]

Yancuic Mexico iyoliz hueyi, quipia ohce yeyantli. Nican quipia hueyac tepehuahcan, quiyauhcuauhtlatli, huacqui teotlalli moihtoa Sierra Sangre de Cristo, quipia atl ipampa atoyatl huan Malpaso atepantli. Ompa mictlampa ca Desierto de Chihuahua.

No xiquitta tlahtocayotl Chihuahua quipia chichinimeh yolcameh in tlecuahutli, canauhtli, centzontlahtoleh, huexolotl, techalotl, cuetlachtli, ayotochtli, tepocolcoatl, miztli, tochtli, tlacuachin, tlahcomiztli huan epatl.

Yoliztli itechcopa Yancuic Mexihco
Schwarzbär-Omega Park.jpg MountainLion.jpg Tamiasciurus douglasii 000.jpg American bison k5680-1.jpg Aquila chrysaetos Flickr.jpg
Tliltlacamayeh Miztli Techalotl Cuacuauhxolotl Cuauhtli
Wild Turkey.jpg Cobra cascavel 280707- 23 04 40s - 49 06 55w REFON (4)a.jpg Antilocapra americana.jpg Canis lupus baileyi running.jpg Desert Bighorn Sheep Joshua Tree 4.JPG
Meleagris gallopavo Crotalus durissus Antilocapra americana Canis lupus baileyi Ovis canadensis
Silver Maple Acer saccharinum Leaves 2598px.jpg Figa de moro 01.JPG Singapore Botanic Gardens Cactus Garden 2.jpg Cylindropuntia spinosior, with flower, Albuquerque.jpg Pinus ponderosa 9681.JPG
Acer saccharinum Opuntia ficus-indica Echinocactus grusonii Cylindropuntia imbricata Pinus ponderosa

Teyacanaliztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]

Tetlanahuatiani Cahuitl
Bill Richardson 2003-2011
Susana Martínez 2011-2018
Michelle Lujan Grisham 2019

Tequitiliztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]

Yancuic Mexihco in inic ce tlachiuhqui ipan alfalfapixcayotl. Occequintin yancuic mexihcah hueyi tequipanolti in tlalpixcayotl itech cintli, chilli, xoconochtli, nohpalli, xonacatl, limonxocotl, nohuan pitzopixcayotl, totolpixcayotl, ichcapixcayotl, cahuayohpixcayotl, cuacuahuehpixcayotl inompan coyonimatiliztli.

Nican itlachuhual in cualli chichihualatl ipan onohuayan, Yancuic Mexihco oncah establos ihuan industria chichihualoyan ipampa chichihualli, tlatetzauhtli, xocoqui ihuan chichihualalchiyatl, no iuhqui onca hueyi tiyaquiztli in jueves ihuan domingos.

In tomin motlacohua ipan nacamacoyan, pahcalli, amanamacoyan, tilmahnamacoyan, cacnamacoyan, tlaxcalnamacoyan, quilnamacoyan, texnamacoyan, tlacualcalli, ihuan occequintin establecimientos.

Tlanonotzaliztli huan huaznenqui[xikpatla | xikpatla itsintlan]

Ni tlahtohcayotl mocahuah ica 130 kilómetros itech TCA, ce achi quipiah ohtlihtetlahnemiliztli, quihtohuah quicualchichihuaceyah quitlaliceh chapohpotih ihquino cualli mocahuaz ayohcana timacehuaceh.

Albuquerque quipia 867.5 tepozcoaohtli en operación. Ehcahuaznenqui, quipia ce total itechpa 230,000 m² ohtli.

Chanehmatiliztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]

Tlapohualli Altepetl Chanehqueh (2020) Tecuhyotl
1. Albuquerque 564 559 Bernalillo
2. Las Cruces 111 385 Doña Ana
3. Rio Rancho 104 026 Sandoval
4. Santa Fe 87 505 Santa Fe
5. Roswell 48 422 Chaves
6. Farmington 46 624 San Juan
7. Hobbs 40 508 Lea
8. Clovis 38 567 Curry
9. Carlsbad 32 238 Eddy
10. Alamogordo 30 898 Otero

Yancuic Mexihco ce tlahtohcayotl icampa miac tlahtolli, in inglatlahtolli, caxtillahtolli huan navahotlahtolli ca onemachti, mazqui in Constitución ipan Yancuic Mexico xiuhpampa 1912 omonequi ce itepacholiz ometlahtoltica ica occe macehualahtolli. Oc ihqui in Yancuic Mexico Constitución motenehua ome tlahtolcopa icampa ichanehhuan (Inglatlahtolli ihuan Caxtillahtolli) ica pehualiztli itechpahuic ixotia huan teixquetza itlamaniliz. In xihuitl 1995 Yancuic Mexico tenematilizcuini ce tlahtohcayotl cuicatl ometlahtoltica, quihtoznequi New Mexico - Mi Lindo Nuevo México (Yancuic Mexihco – Nocuacualtzin Yancuic Mexihco).

Neltococayotl[xikpatla | xikpatla itsintlan]

Iteopan Tonantzin Guadalupe.

Huehuemexihcatl neltococayotl poliuhqui cenca iciuhcac catca ipampa catolicismo romano, macehualmeh ahmo oneltoqui mochololih canahpa ohuitepetitlan ihuan occequintin tlaihiyohuatilocqueh zanno Santo Oficio (Caxtillan Atlacayotl). Ihcuac caxtiltecah ompehua ma xicristiania canah macehualtzintzin zan motlamati Catolico teoneltococayotl quemeh cristianoyotl, matel in teopixqueh tlamatizqiazqueh tlein oyeyah occequin cristianomeh itoca lutero tlalnetoqui ihuan inglatlalpantlalnetoqui.

Axcan inonqueh calpolli itech judioyotl in sefarditlacameh, Huehuehcauh Santa Fe Analco ihuan cristianoyotl ihuicpa hueytlahtolamoxtli.

Paccayeliztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]

Chinacopa quipixcoc ce caltlapahtiquetl ica ce macehualtepahtiquetl, huan zan quemanticah yahui tlen tepahtiquet ihquino iztoqueh tomacehualpoyohuah axcanah cualli mopahtiah.

Tlamachtiliztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]

Telpochcalli Yancuic Mexico.

Yancuic Mexihco quipia caltlamachtiloyan tlen itocah temachtiloyan quipixtoc conemeh, oquichpilmeh huan cihuapilmeh, huan cicuacemeh tlamachtiyanih huan ce tlamachtiltlayacanquetl, huan ni caltlamactiloyan quipiah Telpochcalli Yancuic Mexico ica yani molehuiya huan ihquinoh quicencahua cualli tlamachtiltequitl.

Nohquiah quipiya calnechicoltlamachtiltequitl, campa quinceliah tlen cehcanoc coneh ehuanih noponah quintlamacah huan cochih iztoqueh 56,000 telchpocah huan ponah inmaco iztoqueh ome tlamachtianih tlen quintlaliah ni conemeh. No quiya iztoque ome tlamachtianih. Noquia tlapalehuia ipan caltlamachtilnechicoltequitl.

Tequinemiliztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]

Tlatzohtzonaliztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]

Miaquintin cuicatlamatiliztli cah inin teucyotl Santa Fe iuhqui banda, norteña, balada ahnozo opera.

Huehuehtequiyotl itech tlacatlalticpactli[xikpatla | xikpatla itsintlan]

Momotlaliztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]

In momotlaliztli ipan teucyotl Bernalillo cah ipampa xopatoltiliztli (ihuicpa in xiuhpohualli XX), chiquiuhpatoliztli, omemalacaztli, tenis, mapatoltiliztli, ihuan momotlacayotl itech tepozcuaitl.

Yancuic Mexihco oquipia cemanahuac tlamahuichihuanih ipan momotlalcayotl quemeh: xopatiliztli, mapatoltiliztli, hockey patines, amapatoltiliztli, acalpamitl, taekwondo, tenis, atletismo, triatlón, aquizaliztli, windsurf, golf, motociclismo, rally, ciclismo, ocachi axcan, Fórmula 1 ihuan quiquiuhpatoltiliztli.

Tlaixcopinalli[xikpatla | xikpatla itsintlan]

No xiquitta[xikpatla | xikpatla itsintlan]

Toquiliztequitl[xikpatla | xikpatla itsintlan]

  1. Chimalpahin Cuauhtlehuanitzin yeh oquihcuilo iuhqui yancuic huehue mexico ipan Annals of his Time.
  2. Proyecto viajero, Nuevo México. Nuevo México, 20 metztli marzo xiuhpan 2023. (caxtillantlahtolcopa)

Tlahtolcaquiliztiloni[xikpatla | xikpatla itsintlan]


Occe necuazaloliztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]

Commons-logo.svg
Huiquimedia Commons quipia occequin tlahcuilolli
Yancuic Mexihco itechcopa.