Tijuana

Tijuana Tiikwan Ipáa chaʼamuí
Altepetl
Tlacatiyan -Tlahtohcayotl -Altepetlahtohcan	Mexico  Baja California Tijuana
Tlaixpayotl - Campa	637 km2 km2
Ancayotl	32°32′11″N 117°02′14″O
Huehcapancayotl	Cerro Colorado (31 msnm)
Chanehqueh - Campa - Pozahuacayotl - Campa	1,922,523 chan. chan/km²
Tlahtolli	Caxtillahtolli
IDN - Campa
PIB - PIB Per Capita	$ MDD $ USD
Altepetzintiliztli	11 metztli julio, 1889
Altepetequihuah	Montserrat Caballero Ramírez
UTC	UTC-6
Tlacatocaitl	Tijuanatecatl
CP
Nenecuilhuaztli  - USPS  - ISO 3166-2
Nenecuilhuaztli	020040001
Matlatzalantli	www.tijuana.gob.mx/

Tijuana (cumiaitlahtolcopa Tiikwan huan quilihuatlahtolcopa Ipáa chaʼamuí), ce altepetl ipan tlahtohcayotl Baja California, inin itecuacan. Tijuana altepetl quipiya 1,922,523 huan altepenanyotl Tijuana quipiya 5,268,642 chanehqueh xiuhpan 2020, inic yei hueyaltepenanyotl itechcopa Mexico tlalli. In cuaxochtic altepetl ocachi visitada ipan tlalticpac, cuaxochtia ica California ompa Tlahtohcayotl in Cepanca, ce tenyoh altepetl ompa mochi Mexico mictlampa tlalli. Nican in chanehqueh tlahtoah caxtillantlahtolli huan inglatlahtolli, ce macehualcamanaliztli itech cumiaitlahtolli, quilihuatlahtolli huan tipaitlahtolli.

Iteyacanaliz ce altepetl, Tijuana altepetl in icua altepetlahtohcan. Inin altepetl huelitic, quipiya cualli tepoztequitiyotl huan pochtecayotl mochi xihuitl, hueyi tlahtolcencahualli ipan itequiliz. Nehnemiliztli hueyic, ce tomincayo ipampa tequitiliztli ipan Altepetl Tijuana, in altepetl quipiya hueyi cualcan ipamapa nenenqui huan tiyanquiztli.

Tlaltocayotl

Ce tlatoliztli quihtoa, itechpahuicpa Rancho de Tía Juana, ce tlahtolli caxtillahtoltica. Zan niman ipampa inon altepetl ompa Baja California, motoca «Tijuana» ompa icumiaitlahtol, ihtoca caxtillantlahtolcopa Tijuana. Huehuecauhtica ipan cumiaitlahtolli Tiikwan nozo Tihuan quiza ipan: cumiaitlahtocopa yaotl moihtoa Tihuan.

Occe tlahtolli

• Cumiaitlahtolli: Tiikwan
• Quilihuatlahtolli: Ipáa chaʼamuí

Tlalticpacmatiliztli

Inin altepetl cah ancayotl cuaxochtia in altepetl mictlampa ica San Ysidro ompa California tlahtohcayotl, ipan Tlahtohcayotl in Cepanca America, in huitztlampa ica Rosarito, in tonalquizayampa ica Sierra Juárez huan in tonalcalaquiyampa ica Pacífico ailhuicatl.

In Tijuana atoyatl xiquipano inin altepetl, ipan xolalpan quipia tepitzin tlatelolli huan tepetzintli canahpa mictlampa quipia xoxohuic ixtlahuahcan. yeyantli tonalquiyahuitl ica miac quiyahuitl ipampa mochi xihuitl.

Yeyantli

Cerro Colorado cepayauhtic.

Metzpohualli	Ø t° (°C)	Min. t° (°C)	Max. t° (°C)	 (mm)
Metztli enero	19.9	–7.0	38.0	40
Metztli febrero	22.9	–5.6	39.5	36
Metztli marzo	25.6	–1.0	40.2	50
Metztli abril	28.9	5.0	42.5	48
Metztli mayo	13,6	8.0	43.0	55
Metztli junio	32.1	11.5	44.0	39
Metztli julio	32.0	11.0	45.0	41
Metztli agosto	32.8	16.5	43.0	34
Metztli septiembre	28.7	2.0	41.0	122
Metztli octubre	26.4	2.0	39.0	65
Metztli noviembre	22.7	–5.0	39.0	43
Metztli diciembre	20.2	–7.5	39.0	36

Tlanonotzaliztli huan huaznenqui

Hueyi Tepoztototlatiloyan Tijuana.

Tijuana altepetl quipiya 867.5 tepozcoaohtli en operación, in Hueyi Tepoztototlatiloyan Abelardo Rodríguez, ipan Otay in ompa Tijuana altepetlahtohcan. Ehcahuaznenqui, quipia ce mochi itechpa 230,000 m² ohtli.

Tequitiliztli

Playas de Tijuana.

Tijuana altepetl, ce altepeticpac ica hueyic tequiyotl ipan tlacatiyan Mexico tlalli. Tijuana ce tequitiliztli ipan Mexico itech temocpan huan pochtecayotl. In yacaticac tequiyotl in ahuicyaniliztli ic cualli yeyantli ipan itentli huehuehcauh Pacífico ailhuicatl, Playas de Tijuana ce cualcan ipampa tlamaneloliztli. In Zona Río hueyic centro financiero ipampa pochtecah.

Nehnemiliztli

Ce nehnemiliztli, ce tomincayo ipampa tequitiliztli ipan Tijuana altepeticpac, in altepetl quipia hueyic cualcan ipampa nehnemi canahpa Xolalpan Tijuana, Av. Revolución, Centro Cultural Tijuana, Lomas Taurinas, Playas de Tijuana, Casa de Cultura, Club Aguacaliente, occequin.

Chanehmatiliztli

Tijuana quipiya 1,922,523 chanehqueh (Censo INEGI xihuitl 2020).

Xihuitl	Chanehqueh
2000	1 148 681
2010	1 300 983
2020	1 922 523

Temachtiliztli

Universidad Autónoma de Baja California.

Tijuana altepetl quipia ipan ahcopa tlamachtiloyan, canahpa hueyi tepochcalli tlen itocah Universidad Autónoma de Baja California Campus Tijuana, Universidad de la Frontera Norte, Instituto Tecnológico de Tijuana, Universidad Tecnológica de Tijuana huan Universidad Iberoamericana Tijuana, Centro de Enseñanza Técnica y Superior, ce pani tlamachtiloyan itech Tijuana altepeticpac.

In altepetl nican quipia ipan temachtiliztli coconeh xochitlah, inic ce tlamachtiliyan, inic ome tlamachtiloyan, bachillerato, tepochcaltlamachtiloyan huan Hueyi tepochcalli, noihqui in Escuela Secundaria, noyuhqui quipiya in conemeh; pipilton huan cihuapiltin temachtiah ica 96,44 % chanehqueh.

Tequinemiliztli

Tequichihualiztli

Centro Cultural Tijuana.

Altepetl Tijuana ce altepetl ican mochi tlacuicuiliztli ipan Centlalticpac quihto Tlaquitcayotl ipan Tlachihuatlacayatl ipan Baja California tlahtohcayotl; ixquich tlamatocac toltecayotl, yoliztli ipan ahmo tlamatocac toltecayotl iuhqui tlacualiztli, macehualmihtotiztli.

Macehualiztli

Altepetl Tijuana ce altepetl ican mochi tlacuicuiliztli ipan Centlalticpac quihto Tlatquicayotl ipan Tlachiuhcayotl ipan Mexico; ixquich tlamatocac tequichihualiztli in ompa Mexico huitztlampa, yoliztli ipan ahmo tlamatocac tlachihualiztli noyuhqui tlacualiztli, macehualiztli, camanalli itlahcuilol.

Tlatzohtzonaliztli

Huehuehcauh cuicayotl ipan iteopanhuan catca in musica sacra, teocuicatl huan itlatzohtzonaliz teocalli ica teopixqueh huan cihuateopixqueh. Miaquin cuicayotl cah inin Tijuana altepetlahtohcan noyuhqui banda, cumbia, balada nozo tlatlamantic tlatzotzonaliz.

Momotlaliztli

Estadio Caliente cualcan ipan Club Tijuana.

In momotlaiztli ipan Tijuana cah ipampa neicxitapayolhuiliztli, chiquiuhpatoliztli, omemalacaztli, mapatoltiliztli, ihuan patolli.

Calpolli	Momotlaliztli	Mahuiltiliztli	Momotlayohcan
Club Tijuana	Neicxitapayolhuiliztli	Liga de Ascenso de México	Estadio Caliente
Club Zonkeys	Baloncesto	Liga Nacional de Baloncesto Profesional de México	Auditorio Zonkeys
Toros de Tijuana	Béisbol	Liga Mexicana de Béisbol	Estadio Chevron
Toritos de Tijuana	Béisbol	Campeonato Nacional de Rugby 15 y Mex 7´s	Estadio Chevron

Neteicniuhtiliztli

Ipanocayoh tetitlaniztli

Tijuana altepetl quipiya 2 ipanocayoh tetitlaniliztli huan 2 tetitlaniztli.

• Ipanocayoh Tetitlaniztli China
• Ipanocayoh Tetitlaniztli Tlahtocayotl in Cepanca
• Ipanocayoh Tetitlaniztli Cuauhtemallan
• Ipanocayoh Tetitlaniztli Honduras
• Ipanocayoh Tetitlaniztli Cozcatlan

Altepeicniuhcayotl

Tijiana altepetl ca icniuhcayotl ica ininqueh altepemeh.

Altepetl	Xeliuhcayotl	Tlacatiyan	Xihuitl
San Diego	California	Tlahtohcayotl in Cepanca America	1998
Słubice	Lubusz	Polonia	2010
La Paz	Baja California Sur	Mexico	2013

No xiquitta

• Baja California

Occe necuazaloliztli

Huiquimedia Commons quipia occequin tlahcuilolli

Tijuana itechcopa.