Peru
| República del Perú Tlacatlahtohcayotl Peru | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tēcuacān īcemonocāyō: 12°2′36′′S, 77°1′42′′W
In Peru[3] (caxtillahtolcopa Perú, quechhuatlahtolcopa Piruw) āchcāuhtōca Tlācatlahtohcāyōtl in Peru (caxtillahtolcopa República del Perú) cē tlācatiyān Ixachitlān Huitztlāmpa, Lima ītēcuacān ca.
Cuāxōchtia canahpa mictlāmpa īca Colombia īhuān Ecuador, canahpa īcalaquitlāmpa nō Pacífico Ilhuicaātl, īhuān canahpa īquizāyampa Bolivia īhuān Brasil, in iuhquin canahpa tlāpcopa Ātezcātl Titicaca, īhuān canahpa huiztlāmpa Chile.
In tlein quipiya inin tlahcuilolli
Tlāltōcāitl[Ticpatlaz | Ticpatlaz itzintiliz]
Inīn tlācatiyān tlapiya Quechhuatlahtōlli, in tōcāitl īhuīc huēytlahtoāni tlein ōchantiaya īpan Panama īhuān ōquipololo huēyātl canah Chile notōcāyōtia Piruw nozo Biruw.
Tlahtōllōtl[Ticpatlaz | Ticpatlaz itzintiliz]
Huehuēcauh tlamantli nicān Peru īca tlācayotica 65,000 xihuitl īcuitlapan cenca cāhuitl zātēpan in tlācah ōpanoh ītech Bering tlālcamatl canahpa Ixachitlān Mictlāmpa zanno Ixachitlān Huitztlāmpa. Nicān ōnamiquih tlācatl Piccaicasa ihtic techcopa oztotl Piquimachay, īpan āxcān tlahtōcāltepētl Ayacucho.
In arqueología machtiliztli quihto ītech yanno inic cē chīhualtlācayōtl īpan Peru, quemeh caraltēcatl, nazcatl, mochicatl, chimucatl, paracatēcatl, chavincatl, huari tepitzin āltepētl īhuān occequīntīn tlahtohcāyōtl quemeh Tihuanahco, Chincha, Lima, īhuān Cuizmanco tlein ōquipolōlō īpampa Inca huēyitlahtohcāyōtl.
Chīhualtlācayōtl Huari ōtlachīhualoc cē tezcatl ihtic huēyitlahtohcāyōtl incatēcatl quenin ōacicoh canahpa āxcān Colombia, Ecuador, Bolivia īhuān Chile, inīn chīhuatlācayōtl cinpixcayōtl, yamapixcayōtl īhuān calpōllālpixcayōtl. Achtotipan īcaxtiltlapolōlōliz in Mahtlācpōhualxihuitl 16, Cuzco ītēcuacān. In cahuēyitlahtohcāyōtl catca, Peru in yōllōtl īhuīcpa Andes tepētlān. Oncān quipiya āltepēhuecauh quemeh Machu Picchu.
In 1821 xiuhpan, Peru quipiya īcelcatiyo īhuīcpa Caxtillān īcan huēyitlahtohcāyōtl Yancuīc Granada motōcāyotia īpampa caxtiltēcah īca Lima ītēcuacān.
Cemānāhuacāyōtl[Ticpatlaz | Ticpatlaz itzintiliz]
Īhuēyitlālpan īxtli cah 1,959,248 km² īhuān tlālhuāctlīxtli 5,127 km². Īānāhua tlatlamachiyōtiāni 11,122 km. Ca miaquīn tlālhuāctli. Cuāxōchtia canahpa ayamictlāmpa īca Andes Tepetlah, canahpa huiztlāmpa nō Andes Tepetlahco, canahpa īquizāyampa nō Amazonas cuauhtlah, īhuān canahpa īcalaquitlāmpa nō Ilhuicaātl Pacífico.
Peru cemictica cuaxotia mictlampa ica Ecuador ihuan Colombia, In Atoyatl Amazonas pano ipan hueyixtlahuac cuauhtlacamac canahpa Colombia, Brasil huan Bolivia ce tlalli cenca azoquiyotic ca. In ompa cuaxtia huitztlampa no Chile ihuan Bolivia ipampa Andes Tepetlahco.
Tepētiliztli[Ticpatlaz | Ticpatlaz itzintiliz]
Quipia nahui regiones naturales quemeh Andes tepetlah huitztlampa canahpa Mictampa itzatlan Chile, Bolivia īhuān Ecuador; noyuhqui ihuehcapan altitud in cah in Cepayauhtic Huascarán ica 6,600 m. in hueyic tepetl ocachi ahco ipan Peru. Occe yoliztlalpan noyuhqui nicān tlalli in ahco pani ixtlahuatl hasta in atoyatl Amazonas in ompa tlapcopampa, in Tepetlah Andes iquiziyampa tlen nemi ihuic Océano Pacífico.
Yeyāntli[Ticpatlaz | Ticpatlaz itzintiliz]
Nican tlalli quipia yei yeyantli, in ompa Ilhuicaātl Pacífico seco ihuan deserticom, tlalnepantlah cenca tepetlaltic ihuan iquiziyampa cenca cuauhtlamacac in Amazonia.
Nican yeyāntli ahmoneuhqui īpan mochi Peru, inon tlācatiyān īca tepetic, huacqui yeyāntli īca miactin tēpetl, in xopantlan ahmo quiyahuitl ica ixachi tonayoh īpan ahco totonilmachioyotl[4]. Nicān mictlāmpa ixachi xoxoctic ihuan tepeyoh ica chicahuac ehecatl ihuicpa Ilhuicaātl Pacífico quemeh tlahtocayoh cuauhtlah In Andes in ompa Caxamarca, Ancax ihuān Cuzco. Nochipa tepetlampa quipia miac cuauhtlah cepayauhtic. In caxtiltencalixcuatl ica Bolivia īhuān Chile In tepetlah Andes ca in Pani Ixtlahuatl, cē yeyantli cenca tepeyohtic in yuh Sierra de Costera, Sierra Central ihuan Amazonia, tlen atlacomolli quipia ixachi ātl en forma de atemoctli ihuan atoyātl īpan tlani temperatura. Quiyauhtlah yeyantli ōmpa atentli Ucayali īhuān atentli Loreto.
Īpan nō tlahcopampa zacatlah īca ehecahuacqui, Peru nican quipia ixtlahuatl īhuān tepetzintli pani atlacomolco itech Lima. In huaccaixtlahuatl[5]. nican tlacatiyan Ica īhuān tlalhuactli Chimbote cah, quemeh tlahtohcayoh ayollohco Paracas itech Corriente de Humboldt in ōmpa Ilhuicaātl Pacífico.
Yōlcatiliztli[Ticpatlaz | Ticpatlaz itzintiliz]
Nō xiquitta totomeh quemeh cōzcacuāuhtli, alo ahnozo yōlcah yama, alpaca, huanaco, tozantōchtli, ocēlōtl, āmiztli māpachtlācamāyeh, māpachtli, miztli īhuān occequīntīn.
| Yeliztli ītechcopa Peru | |||||||
|
|
|
|
| |||
| Huēyi cōzcacuāuhtli | māpachtlācamāyeh | Yama | āmiztli | Tunquitōtōtl | |||
|
|
|
|
| |||
| Acer saccharinum | Opuntia ficus-indica | Cantua buxifolia | Cylindropuntia imbricata | Pinus ponderosa | |||
Tlanahuatīliztli īhuān cemitquimatiliztli[Ticpatlaz | Ticpatlaz itzintiliz]
Occepa otlatlani Alianza Popular Revolucionaria Americana (APRA) nicpampa tlahtocateixiptla Alan García ixpan ipochcayaotl Ollanta Humala ihicpa Partido Nacionalista nican in Peru.
Peru īxeliuhca[Ticpatlaz | Ticpatlaz itzintiliz]
In Tlahtohcāyōtl Peru piya 25 tlahtohcāyōtl īhuān cē Tlahtōlōyān Calpōlli.
| Peru īxeliuhca | |||
.png) | |||
| Tlālxeliuhcāyōtl | Chānehqueh (2005) | Tlaīxpayōtl (km²) | Tēcuacān |
| Tlācatlahtohcāyōtl Peru | 44 108 530 | 504 645 | Lima |
| 1. Amazonas | 8 202 220 | 87 268 | Chachapoyas |
| 2. Ancax | 1 326 918 | 47 179 | Huaraz |
| 3. Apurimac | 1 080 138 | 10 603 | Abancay |
| 4. Arequipa | 1 071 221 | 4 992 | Arequipa |
| 5. Ayacucho | 2 075 968 | 7 447 | Ayacucho |
| 6. Caxamarca | 582 138 | 5 221 | Caxamarca |
| 7. Cuzco | 7 364 078 | 32 114 | Cuzco |
| 8. Huancavelica | 2 553 301 | 94 223 | Huancavelica |
| 9. Huanuco | 2 043 100 | 79 463 | Huanuco |
| 10. Ica | 2 783 100 | 29 574 | Ica |
| 11. Junín | 1 097 744 | 41 634 | Huancayo |
| 12. La Libertad | 317 501 | 5 045 | Trujillo |
| 13. Lambayeque | 6 271 638 | 8 021 | Chiclayo |
| 14. Lima | 1 426 109 | 11 313 | Lima |
| 15. Loreto | 619 114 | 10 391 | Iquitos |
| 16. Madre de Dios | 5 029 601 | 23 255 | Puerto Maldonado |
| 17. Moquegua | 2 155 546 | 7 234 | Moquegua |
| 18. Pasco | 78 320 | 19 | Cerro de Pasco |
| 19. Piura | 71 339 | 12 | Piura |
| 20. Puno | 78 320 | 19 | Puno |
| 21. San Martín | 71 339 | 12 | Moyobamba |
| 22. Tacna | 78 320 | 19 | Tacna |
| 23. Tumbes | 71 339 | 12 | Tumbes |
| 24. Ucayali | 78 320 | 19 | Pucallpa |
Tequiyōtl[Ticpatlaz | Ticpatlaz itzintiliz]
Peru cē tequiyōtl īpan Ixachitlān ītech temocpan ihuan itomin Sol (Tonatiuh). Perutecatl tequiyōtl tequipanoa īhuīc tlaquixtilli tlalpixcayotl īca inic cē ichcapixcayotl ipan Andes Tepetlah, nōiuhqui inic ōme tequipanolli piya cē ācalquīxōhuayān ītequipanoliz in ōmpa Callao.
Occequīntīn perutecah huēyi tequipanolli in tlalpixcayōtl īhuīpan cafecacahuatl (inic ome hueyicauh ipan tlalticpactli), tzapalolli, tzopelacatl, cintli, ācintli, camohtli, limaxocotl, ichcatl, nōhuān pitzopixcayōtl, cahuayōhpixcayōtl, cuacuahuehpixcayōtl, ichcapixcayotl, pipiyolpixcayōtl, īnōmpan coyonimatiliztli tlaquixtilli teconalli, cōztic teōcuitlatl, tlīltepoztli, amochitl, temētztli, Iztāctepoztli, platino, ihuan chālchihuitl.
Chānehmatiliztli[Ticpatlaz | Ticpatlaz itzintiliz]
Īca 28 220 764 (2007 tlapōhualiztli), Peru ce tlācatiyān icampa miyac chanequeh ipan Ixachitlan Huitztlampa.
Tōltēcayōtl[Ticpatlaz | Ticpatlaz itzintiliz]
Cuīcayōtl[Ticpatlaz | Ticpatlaz itzintiliz]
Cah huēyi cuīcatl "Yaw Kuntur".
Yeshua Christós "Señor de los Milagros"
Marinera norteña
Diablada ipan Puno.
Ceviche
Tiyanquiztli ipan Ayacucho ica ce macehualcihuatl.
Toquiliztequitl[Ticpatlaz | Ticpatlaz itzintiliz]
- ↑ Nemachiyōtīlli:Cita web
- ↑ Error on call to Template:cite web: Parameters url and title must be specifiedPNUD (4 de noviembre de 2010). hdr.undp.org: (caxtillāntlahtōlli) (PDF). Ihcuilōni īpan 04/11/10.
- ↑ Chīmalpahin Cuāuhtlehuanitzin yeh ōquihcuilo Perù nō Perũ īpan Annals of his Time.
- ↑ Quihtōznequi temperatura
- ↑ Quihtōznequi desierto
Tlahtohcayotl
Antigua ihuan Barbuda • 
Argentina • 
Bahamas • 
Barbados • 
Belice • 
Bolivia • 
Brasil • 
Canada • 
Chile • 
Colombia • 
Costa Rica • 
Cuauhtemallan • 
Cuba • 
Cozcatlan • 
Dominica
•Domingotlacatlahtohcayotl •
Ecuador •
Granada •
Guyana •
Haiti •
Honduras •
Mexihco •
Nicanahuac •
Panama •
Paraguay •
Peru •
San Vicente īhuān in Granadinas •
San Cristóbal īhuān Nevis •
Santa Lucía •
Surinam •
Tlacetililli Tlahtohcayotl Ixachitlan •
Trinidad īhuān Tobago •
Uruguay •
Venezuela •
Jamaica
Altepetlianca
Groentlalpan
