Mexko
19°25′10′′N, 99°08′44′′W
Nemachiyōtīlli:Calpoltlahtolli
Mexco[tyml. 1] (nhe: [ˈmeːʃkoˀ]) (ica caztiahtlahtolli, México; ica yocatecatlahtolli, Meejiko; ica mixtecatlahtolli, Ñuu Koꞌyo; ica otontlahtolli, Mꞌonda; ica huaxtecatlahtolli, Labtóm; ica mazahuahtlahtolli, Bꞌonro) —hueya itocah Centic Chantlalco tlen Mexco— (ica caztiahtlahtoltica, Estados Unidos Mexicanos) ce chantlalli pan Americah Mictlampa tlalli. Quihtōa itlanehnehuillo Mexco itequitlanauatil ce tlanauatihcayotl, centictlapehpenolpan, axcayotilli, huan moxelohtoc ica 31 tlatilantli (huanya altepenanyo itocah Altepetl Mexco).[1][2]
Quipia itlalhui ce īxten tlen 1 964 375 km²,[3] yeca Mexco eli chantlalli tlen mahtlactli huan nahui hueyi pan nochi tlaltepactli huan tlen macuilli hueyi tlen Latinoamericah. Mopantia mictlampa ica Estados Unidos (3155 km) huan huitztlampa ica Cuauhtemallan (958 km) huan Beliz (276 km) inin nepan. Mexco iatentenno, tlen quitlamachihua 9330 km, mopantia cihuatlampa ica Pasifico Hueyiaxoxohuilli huan tlalocan ica Ayollohco Mexco huan Caribe Hueyatl.[3]
Pampa oncac 130 miyonez macehualmeh pan xihuitl 2021, Mexco ya chantlalli tlen mahtlactli ica chanehqueh pan tlaltepactli. Nouhquia, tlen ce ica macehualtlacameh pan nochi Americah, no ica caztiahtlahtoanih pan nochi tlaltepactli.[4] Quipiya 69 tecpantlahtolli: ce tlahtolli (caztiahtlahtolli) huallauh tlen Europah, huan 68 macehualtlahtolli:[5] cequin inintocah mexcatl, yucatecatl, tzeltal, tzotzil, mixtecatl, tzapotecatl, otomitl, totonacatl, chol, mazatecatl huan huaxtecatl. Yeca nouhquiya eli hueyitlalli tlen chicome ica achiyoc tlahtolmeh tlen mozaniloah pan tlaltepactli.[6]
Itztotecya macehualmeh pan Mexco Tlalli 21 000 xihuitla.[7] Elqui nopa atoctli ne huitzlanpa altepetinih ininchan, queha olmecah, toltecatlacameh, mayapanecah huan tenochcah. Moquinon, caxtiltecahmeh ahcicoh quitlalcuihcuicoh naman ni Mexco Tlalli, huanya cequin altepetinih inintlapalehuiliz catli eliyayah tlaxcaltecahmeh, totonacatlacameh, teetzicohcah huan cequinoqueh. Quipehualtih nopa Hueyi teetlalcuihcuiliztli ne Hueyitlahtohcayotl Mexco ipan 1527 huan mochiuhqui Virreiyotl Yancuic España pan 1535.
Nimantzin, yancuic caxtiltehuahmeh nouhquiya quintlalcuihcuiqueh michhuahmeh, navahotlacameh, tacalohtlacameh, chichimecah, etc. Ipan 1821, Yancuic España moxexelohqui tlen España, ica itocah Tlen Ce Mexica Hueyitlahtohcayotl, zanpampa cequinoc tlalmeh queha Filipinas, Palaos, Cuba huan Puerto Rico ayicanah moxexelohqueh. Zatepan, yancuic huexteyohualli ica sencah ialtepenanyo motocaxtihqui Mexco. Ipan tlahco xix weyixiwikawitl, Mexco moxelohqui inintzalan lipelalhua huan conzelhuatolhua. Nouhquiya, Mexco quīxpolohqui ce tlahco itlalhui ipampa netehuilli ica Estados Unidos. Teipan, panoc ce yancuic tlapatlaliztli, nopa Tlen Ome Mexica Hueyitlahtohcayotl, iuhcatzan huetzqui pan xihuitl 1867. Ipan 1910, peuhqui Mexica Teheahcomanaliztli. Ipan xihuitl 1993, Mexco tlalli nopa Ihtonqui Tianquizcayotl Centlaliliztli tlen Americah Mictlanpa ica Canada huan Estados Unidos tlalli.
Iuhcatzan tlatquiliztli huan icnoyotl tlahuel moxelohtoc,[8] Mexco ce achiyoc cualli huexteyohualli pan Izpanoamericah.[9] Nouhquiya, Mexco Tlalli eli tlen mahtlactli huan eyi tlahtohcayotl ica hueyi PIB pan nochi tlaltepactli, zan Italiaican. Quipiya ce hueyi IDH tlen 0.779.
Tlaltocayotl[xikpatla | xikpatla itsintlan]

Zan niman moxexelohqui tlen España, chantlalli peuhqui motocaxtia «Mexico», cencah inintocah ialtepenanyo huan Excan Tlahtoloyan ihueyaltepeuh. Miac macehualmeh quineltocah huallauh tlen «Mexitl» zo «Mexihtli» (ceyoc Huitzilopochtli itocah) pampa tiopixquetl Bernardino de Sahagún (xvi wxk.) quīhcuilohqi ne tocaitl huallauh tlen «Mexih» (tlen metl huan cihtli) ica tzontlanquetl -co.[10]
In çã çe mitoa mexicatl: in miequin mitoa, mexica. Inin tocaitl mexicatl: itech quiça in tocaitl Mecitli. me, q.n. Metl, citli in tochin, citli: mitozquia meçicatl, ic onixpoliui in mitoa, Mexicatl: in iuhca nenonotzalli, in tlamacazqui, in quinoaliacan mexica itoca catca Meçitli: quil inic tlacat, quitocaiotique Citli: auh memac in quitecaque, in uncan tetzaoac, ic motocaioti mecitli: auh inin in ooapaoac tlamacazqui teupixqui mochiuh, quil quitlacanotzaia in diablo (Witsilopochtli): ic cenca quimauiztilique, ioan mochintin quitlacamatque, in iacanaloni: auh in quiniacan in itlapacholhoan, ic motocaiotique Mexica.Tpxk. Bernardino de Sahagún
Francisco Javier Clavijero quīhtoh nopa tlaltokayotl monequi tlahtolcuapaz “campa nemi Mexih” zo “kampa nemi Huitzilopochtli”. Quipiuihqui pan yané amochtli ce tlahtoltlahcuilolli tlen quīhtoa huaczan ya quineltocac itlaltocax quihtoznequiaya “ipan metl ixix”, zanpampa quemman yahaya momachtihqui mexihcatlacameh inemilizcayo, momacac cuentah Mexihco quena huallauh tlen Huitzilopochtli.[11]
Monextihqui 6 tlen nouiempleh pan xihuitl 1813, quemman Anahuaccencotilli quiquixtihqui ne Amatl tlen Americah Mictlanpa Itlacaxoxouhcayo, tlen ce tlatocaxtiliztli tlen motequihuihqui pala quitocaxtiz ni huexteyowalli. Inin cencah itocah Yancuic España zanquemman Caxtiltlahtohvayotl huey yamatlamoyahual Tlanehnehuillotl tlen Cádiz quimachiyotihqui nochi España itlalhui pan Americah Mictlanpa (Hueyitlahtohcayotl Cuahtemallan, Coba, Flolita, Poeltollico huan Zanto Tomincoh —naman Tomincoh Axcayotl—).[12][13][14] Satepan, ne Decreto Constitucional para la Libertad de la América Mexicana, amatlamoyahualli pan xihuitl 1814, quipatlax necé itlaltocax ica Mexihco. Neya, ica caztiah, México nouhquia motequihuihqui quencé chaneh itocah.
Nochin amatinih achtopa tlacaxoxouhcayotl (Yohuallan Tequichihualli huan Córdoba Centlaliliztli) quitequihuihqueh ome tlaltocaitl (Americah Mictlanpa huan Mexica Americah), zanpampa quipihuihqueh ceyoc yancuic, tlen quimachiyotihqueh quencé huexteyohualli itocah: Mexica Hueyitlahtohcayotl. Nopa tlaltocaitl motequihuihqui pan Amatl tlen Mexica Hueyitlahtohcayotl Itlacaxoxouhcayo, amatlamoyahualli pan 28 tlen ceptiempleh pan xihuitl 1821, quemman Mexco quitlanqui itlacaxoxouhcayo.[15][16][17]
Naman, ica nahuatl tlen Huaxtlan, ni huexteyohualli itocah Mexco Tlalli, iuhcatzan Tlanehnehuillotl tlen 1857 quimachiyotihqui itocah Mexica Lepoplicah,[18] zanpampa nouhquiya motequihuihqui Estados Unidos Mexicanos.[19] Ipan Tlanehnehuillotl tlen Centicmacehualmeh, amatlamoyahualli pan xihuitl 1917, momachiyotiah Mexica Centic Huexteyohualco,[20] zanmohtoa nahuatlahtoanih zan quitocaxtiah Mexco.[21] Inin tlamanextilli tlen tlalocotzolli (ce tlahtolli tlen quīxpolohqui ce achi itencaquiliz) huallauh tlen «Mexihco». Nopa itlaltocax zan motequihuia ica necé huey altepetl tlen huahcapayotl, mazque ica tlahco nahuatl nocca motequihuia Mexico.
Quemman caxtiltecahmeh ahcicoh Anahuac Tlalli, motequihuihqueh mexicano pala quitocaxtizeh mexihcatlacatl huan itlahtol. Naman yeca motequihuia «mexicanoh» ica nahuatl, zanqueh pala quintocaxtiz mexco ewanih huan nahuatlahtolli.[22] Meuhcatzan «mexicatl»,[23] ihuical qyen «mexco euquetl» zo «mexcotlacatl», zan motequihuia pala quintocaxtiz Mexco chanehqueh, huan «mexcatl»,[24] ihuical quen «mexicatlahtolli», motequihuia pala quitocaxtiz ne nahuatl.
Nemilizcayotl[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Macehualmeh zanquemman oncahtihuallauqueh naman ni Mexco Tlalli 30 000 xihuihtla. Ipan 9000 a. C., mochiuhqui teheyolehualiztli ica tlapixcaliztli tlen ayohtli, etl, chilli huan huaxin[25] pan Teohuahcan huan Tepeyoh Tamaolipan. Quenhuac tlapixcaliztli tlen cintli mochiuhqui pan 5000 a. C., yeca macehualmeh peuhqueh hualmotlaliah pan Mesoamericah.[26] Oncav eyi hueyi tlallamiquiliztli: Oasisamericah, Aridoamericah huan Mesoamericah.
Mezoamericah[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Olmecah[xikpatla | xikpatla itsintlan]


Zanmohtoa Mesoamericah itlallamiquiliz nesqui pan 2500 a. C.,[27] quemman macehualmeh tlen huahcapayotl achtopa zoquichiuhqueh huan tlapixcaqueh pan ininchinanco.[28] Ipan 1400 a. C., nesqui ne olmecatlallamiquiliztli, Mesoamericah altepetinih inintzintlan. Inohqueh ixolal tenyoh elqueh La Venta huan Eyi Tzapotl. Nepa quichiuhqueh pixcaliztli, centipan tlen cintli huan ichcapixcayotl.
Achiyoc zozoltic olmecachinanco motocaxtia San Lorenzo Tenochtitlan. Elqui tepantilo pan xihuitl 1150 a. C. ica naman Tecciztepec altepetlalli, ompa Coatzacualco atlauhtenpa, pan tlatilantli Chalchiuehcan. Olmecah nicanin tlacemoyauhqueh, quemman mochiuhqueh nelmiac tecuacuilmeh huan caltinih, achiyoc queha ceyoc cahuitl. Zanmohtoa, pan xihuitl 900 a. C., ceccoyoc ehuanih matlaciuhqueh Xan Lolenzo Tenochtitlan, huan melahua quinecqueh quinixpoloceh nochin tecuacuilmeh; cequin tlalpacholoqueh, cequinoc mohuicaqueh campa La Venta.
Quil altepetl La Venta elqui olmecatlahtohcayotl ialtepenanyo. Nouhquia, inin tlen ce altepetl tlen momattoc eltoya pan Mexco tlen huahcapayotl. Neca eltoqueh ne achiyoc zozoltic tzacualmeh tlen nochi Mesoamericah, no moahcic huextic olmecatzontecon, mochiuhqui ica tliltepetetl, huan hueyicpalli. Quil melahua elqui ce tlamantli malhuilli.
Olmecatlahtohcayotl ihuexcayo tzontlanqui ica Eyi Tzapotl. Tlahuel momattoc pampa oncac achiyoc cahuitl, zanpampa nexé olmecatlallamiquiliz tlen yané altepetl ayoccanah eliaya hueyi queha achtopa.
Zaniuhqui panoc ce hueyi chalantli ica cequinoc altepetinih huan olmecah. Hueliz mopazolqueh ica axzancé canahya: cequin onyahqueh Mayapan, mazque cequinoc onyahqueh Cuicuiloo, zanqueh altepetl poliuhqui ipampa Xictepetl; yeca zampayano onyahqueh Mexco, Huaxyacac huan Chiyapan.
Teotihuaqueh[xikpatla | xikpatla itsintlan]

Neya Mesoamericah quiahxilihqui itlallamiquiliz ihuexcayo.
Tzapotecah[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Toltecatlacameh[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Mayapanecah[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Mixtecah[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Chichimecah[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Michhuahquemeh[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Tenochcah[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Teetlalcuihcuiliztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Tlaxcaltecahmeh[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Virreiyotl Yancuic España[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Hapspolco Hueyicahuitl[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Polpon Hueyicahuitl[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Tlacaxoxouhcayotl[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Tlen Ce Hueyitlahtohcayotl[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Mexihcoaxcayotl[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Netehuilli ica Estadosonidos[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Tlen Ome Hueyitlahtohcayotl[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Porfirio Díaz Itlayecanaliz[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Mexica Tlahuilantiliztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Mexihco naman[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Ce yaoyotl tlen nalcotlafico pan tlanae atihcayotl Felipe Calderón.
Tlalticpacyohcayotl[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Mexco tlalli cah ipan America hueyteyohualco. Tlan titlachiya cah mictlampa iva Estados Onidos, huitztlampa ica Hueyiatl Pasifico, noyuhqui Cuauhtemallan huan Pelize huey teyohualli, neci tlalocan ica Mexco ayollohco oncah nehmatli huan hueyiatl Pasifico mocahua ica tlalocan opochtli zo cihuatlampa.
Yoliztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Mexco tlalli iyoliz cah hueyi, quipiya oczequi climaz, xexeloc in Tropico de Cancer itlal. Nican quipiya hueyi tepehuahcan, tlalcoauhtitlan, huactof atlalli mohihtohua zacatlan, quipiya hueyiatl.
Nican Mexco quipiya toctli diferentes, cuetlaxochitl, cuapelechxochitl, pochotl, teonochtli, nehpalli, chacha, mexcalli, mizquitl, ocotl, ahuatl huan occequi.
Tlapiyaliztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Nouhquiya xiquitta Mexco tlalli quipiya ne totomeh quecholtototl, chahma, cuauhtli, quetzaltototl, nohihqui quipiya miequin tlapiyalmeh, in chichinih tlacamichin, tecomahtli, tlacaxolotl, mazatl, temazatl, miztli, tecuani, calolo, hueyimichin, amiztli, coatochin, zacatochin huan cequinoc.
Ohpanyantli[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Tlanahuatihcayotl[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Ne Mexco tlalli se república, representativa, democrática, federal huan laica; tlachihualoc pan Estados libres y soberanos (huan inonqueh xexeloc altepetalli) ipan nochimeh xolal, ne Mexcoaltepetl in cuaitl altepeticpac itech hueyitlalli.
Ne tlacatzin Andrés Manuel López Obrador, hueyi tlanahuatiquetl itech Mexco tlalli, itoca icaneh ce poder ejecutivo mazqui pan tlanahuatilamochtli.
Mexco ixehxelohtoc[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Ixpantlali tlanahuatihcayotl[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Mexco quipiya 100 tetitlaniliztli.
Tomincayotl[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Tequitlanahuatilli[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Icnoyotl[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Tzoncotonmeh[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Techpohuilizmeh[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Chanehmatiliztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Yin tlacayotl pan Mexco tlalli tlen 126,014,024 chanehmeh (Cenzo INEGI xihuitl 2020), ica 1,4% pan altepeticpac, ni ce dencidad 16,54 hab/km². NI nochimeh chanehmeh, 65 millones cihuameh ca (51.2%) huan 61 millones tlacameh cah (48.8%). Ce 23,67% (2.933 chaneh.) In miltlacameh, 76,33% (9.459 chaneh.) altepetlacameh pan nochi altepeticpac 1.576.259 chanehmeh.
Altepenanyotl pan Mexihco | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Altepenanyotl | Tlatilantli | Chanehmeh | Altepenanyotl | Tlatilantli | Chahnemeh | |||||
1 | Altepetl Mexco | Altepetl Mexco, Mexco huan Hidalgo | 21 804 515 | 11 | Mérida | Yocatan | 1 316 088 | |||
2 | Monterrey | Nuevo León | 5 341 171 | 12 | San Luis Potosí | San Luis Potosí | 1 243 980 | |||
3 | Atemaxac | Xalixco | 5 268 642 | 13 | Aguascalientes | Aguascalientes | 1 140 916 | |||
4 | Cuetlaxcohuapan | Puebla wan Tlaxcallan | 3 199 530 | 14 | Mexicali | Baja California | 1 049 792 | |||
5 | Tollohcan | Tlatilantli Mexco | 2 353 924 | 15 | Saltillo | Cuahuillan | 1 031 779 | |||
6 | Tijuana | Baja California | 2 157 853 | 16 | Cuahnahuac | Morelos | 1 028 589 | |||
7 | León | Cuanahhuato | 2 139 484 | 17 | Colhuahcan | Cinaloa | 1 003 530 | |||
8 | Tlachco | Querétaro | 1 594 212 | 18 | Morelia | Michhuahcan | 988 704 | |||
9 | Altepetl Juárez | Chihuahua | 1 512 450 | 19 | Chihuahua | Chihuahua | 988 065 | |||
10 | La Laguna | Cuauhuillan huan Tolanco | 1 434 283 | 20 | Chalchiuhcuecaan | Veracruz | 939 046 | |||
Nemachiyōtīlli:Small |
Macehualtlacameh[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Nehnemiliztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Mexihco ehuanih nemih pan cequinoc huexteyohualli huan huahcaehuanih nemih pan Mexco pan xihuitl 2020.
|
|
Teoyotl[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Mexco tlalli quipiya cequinoc teoyotl, ni Teocalli Católica huehueyac ica 82% tlen Cristianismo, oncah quipiya cequinoc neltoquiliztli, quence Testigos de Jehová, Evangélicos, Pentecostales, Teocalli Ortodoxa, Mormones cequin.
Tlahtolmeh[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Ipan Mexco tlalli chanehqueh tlahtoah quence tlahtolmeh, caxtillahtlahtolli ce camanalli.
Tlamachtiliztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Pan inin huexteyohualli, oncah caltlamachtiloyan Escuela Primaria, Secundaria, Colegio de Bachilleres, secundaria huan Instituto Tecnológico huan universidades.
Chihualtlacayotl[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Calmanaliztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Cuicayotl[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Tlahcuilohcayotl[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Tlamachihchihualiztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Ixcopincayotl[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Tlacualiztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Mexco tlalli quipiya hueyi diversidad tlen tlacualiztli.
Patrimonio Cultural de la Humanidad[xikpatla | xikpatla itsintlan]


- 1987 – Tlachihualiztli – Xolalpan Huaxyacac Juárez huan Monte Albán
- 1987 – Tlachihualiztli – Teotihuahcan
- 1987 – Tlachihualiztli – Xolalpan Altepetl Mexico huan chinamilpan Xochimilco
- 1987 – Tlachihualiztli – Palenque
- 1987 – Yoliztli – Reserva de la Biósfera de Sian Ka'an
- 1987 – Tlachihualiztli – Xolalpan Cuetlaxcoapan
- 1988 – Tlachihualiztli – Xolalpan Pachtitlan huan oztoyotl
- 1988 – Tlachihualiztli – Chichén Itzá
- 1991 – Tlachihualiztli – Xolalpan Morelia
- 1992 – Tlachihualiztli – El Tajín
- 1993 – Tlachihualiztli – Tlahcuilolli ipan San Francisco Tepehuahcan
- 1993 – Tlachihualiztli – Xolalpan Zacatecah
- 1993 – Yoliztli – Ichan hueyimichtin El Vizcaíno
- 1994 – Tlachihualiztli – Achto teocalmecac macuilpohualxiuhpan XVI ipan Popocatepetl
- 1996 – Tlachihualiztli – Uxmal
- 1996 – Tlachihualiztli – Xolalpan Querétaro
- 1997 – Tlachihualiztli – Hospicio Cabañas
- 1998 – Tlachihualiztli – Paquimeh
- 1998 – Tlachihualiztli – Xolalpan Tlacotalpan
- 1999 – Tlachihualiztli – Xochicalco
- 1999 – Tlachihualiztli – Xolalpan Campeche
- 2002 – Yoliztli – Kalak'mul
- 2003 – Tlachihualiztli – San Francisco teocalmecac ipan Sierra Gorda
- 2003 – Tlachihualiztli – Miccailhuitl
- 2004 – Tlachihualiztli – Tlaquitcalli Luis Barragán
- 2005 – Yoliztli – Tlalhuactli huan teotlalli ipan California ayollohco
- 2006 – Tlachihualiztli – Mexcalmillah ipan Tequillan
- 2007 – Tlachihualiztli – Altepetl Tepochcalli UNAM
- Wewealtepetl pan Mexko
Momotlaliztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Pan huexteyohualli Mexco tlalli, mahuiltiah ica fotpol, taecuondo, peizpol, huan no iuhqui pazquepol. Nican tlen tlahuel mahuiltiah telpocameh fotpol huan ahacahica quichihuah nechicoliztli huan mahuiltiah huanya cequino telpocameh.
Pan Mexco tlalli, mahuiltia Juegos Olímpicos tlen Altepetl Mexco 1968.
Nouhquiya xiquitta[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Amoxtemoliztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]
- García Escamilla, Enrique, Historia de México en náhuatl y español, caxtillāntlahtolcopa , Altepetl Mexko, Plaza y Valdés Editores, xihuitl 1991.
Tlahtlaniliztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]
- ↑ «Tlanehnehuillotl tlen Centicmacehualmeh». Gobiernoh tlen Mexco.
- ↑ Víctor Chávez. «DF no es el estado 32, aclaran legisladores». El Financiero. (ika kastiahtlahtolli)
- ↑ 3,0 3,1 INEGI. «Anuario estadístico y geográfico de los Estados Unidos Mexicanos 2017». (ika kastiahtlahtolli)
- ↑ Alfonso González & Mirta A. González. Español para el hispanohablante en los Estados Unidos. (ika kastiahtlahtolli)
- ↑ «Respalda el Pleno reconocimiento oficial de 68 lenguas indígenas». Machiyocentilli Nechicolli. (ika kastiahtlahtolli)
- ↑ Ethnologue. «Summary by country». (ika inglestlahtolli)
- ↑ MSN Encarta (2009). «Native Americans: Earliest Migrations». (ika inglestlahtolli)
- ↑ «Mexico». Encyclopedia Britannica. Calahqui: 1 tlen april pan 2007. (ika inglestlahtolli)
- ↑ «Latin America: Region is losing ground to competitors». Oxford Analytica. Calahqui: 1 tlen octopel pan 2007. (ika inglestlahtolli)
- ↑ «Mexica anoço mexiti». El texto sahaguntino sobre los mexicas.
- ↑ Clavijero, Francisco Javier (1844). «Historia antigua de México y de su conquista: sacada de los mejores historiadores españoles». Biblioteca digital de la Universidad Autónoma de Nuevo León: Imprenta de Lara. (ika kastiahtlahtolli)
- ↑ «Artículo 10 de la Constitución Política de la Monarquía Española (Constitución de Cádiz de 1812)». (ika kastiahtlahtolli)
- ↑ «Acta solemne de la declaración de la independencia de la América septentrional». (ika kastiahtlahtolli)
- ↑ «Decreto Constitucional para la Libertad de la América Mejicana (sic)». (ika kastiahtlahtolli)
- ↑ «Plan de Iguala». (ika kastiahtlahtolli)
- ↑ «Tratados de Córdoba». (ika kastiahtlahtolli)
- ↑ «Acta de Independencia del Imperio Mexicano». (ika kastiahtlahtolli)
- ↑ «Inahuatil-Tecpanatiztli in Mexica Lepoplica (1857)».
- ↑ G. Monzón, Luis (et. al.). «¿República Mexicana o Estados Unidos Mexicanos?». Altepetl Mexco: Universidad Nacional Autónoma de México. (ika kastiahtlahtolli)
- ↑ «Glosario de términos jurídicos». Tlallamictli tlen Macehualtlahtolmeh.
- ↑ IDIEZ (2016). «Mēxco». Tlahtolxitlauhcayotl. Varsovia: Totlahtol.
- ↑ IDIEZ (2016). «Mexicanoh». Tlahtolxitlauhcayotl. Varsovia: Totlahtol.
- ↑ IDIEZ (2016). «Mēxihcatl». Tlahtolxitlauhcayotl. Varsovia: Totlahtol.
- ↑ IDIEZ (2016). «Mēxcatl». Tlahtolxitlauhcayotl. Varsovia: Totlahtol.
- ↑ Casas y Caballero, 1995: 38.
- ↑ Márquez Morfín wan Hernández Espinoza, 2005: 14.
- ↑ Christian Duverger, 2007.
- ↑ López Austin wan López Luján, 2001.
Tlahtoltlahcuilolli[xikpatla | xikpatla itsintlan]
- ↑ Ica nahuatl tlen huahcapatl motocaxtiayaya Mexihco. Naman ipan Huaxtlan motocaxtia Mexco, meuhcatzan cequinoc calpotlahtolmeh (quen tlahco nahuatl) nocca quitocaxtiah Mexico.
Ceyoc tlanechicoliztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]