Huehxolotl

NHE

NCH

NHW

NHN

NGU

NLV

NCI

PPL

Huehxolotl

Meleagris gallopavo

Tlamatilizneneuhcayotl

Yoliztlahtocayotl:	Yolcatl
Conemecayotl:	Chordata
Tlamaniztli:	Totomeh
Tenahuatiliztli:	Totolmeh
Cenyeliztli:	Meleagrididae Gray, 1840
Neneuhcāyōtl:	Meleagris Linnaeus, 1758

Especies

Huehxolotl (Latintlahtolli: Meleagris), ce oquichtic totolin. Huehxolomeh ce tototl itechpahuic totolin icenyeliz. Ce tototl motenehua huehxolotl nozo totolin chanti ompa America Mictlampa, in tlacatl totolpixca ipan occe tlacatiyan ompa centlacticpac,^[1] noyuhqui occequin totoltin, itoca xiuhpalhuehxolotl, ce tototl chanti ompa Yucatan tlalyacatl huan Petén cuauhtlahtli. Tlacameh huehxolomeh tlacuah inaca ihuan itotoltehuan, inon totolin ca ica macehualtlacameh itechcopa achtocahuitl iuhquinmah tlapixcayotl ipan ichan.

Tocayotl[xikpatla | xikpatla itsintlan]

In tlahtolli huala itechpahuic huehcauh nahuatlahtolli huexolotl quiza ipan: nahuatlahtocopa hueyi, nican inelhuayo pehua ica hueh- huan anca nahuatlahtolli xolotl tlen ipehualiz -xolotl huala itzatlan in xolotl. Occe tocayotl, totolin, cocono huan xolo. Occe itoca palach ompa Cuextecapan, ce cuextecatlahtolcopa palats, ipan Cozcatlan itoca chumpipi, ce pipillahtolli huan Veracruz tepehuahcan, nahuatlahtolcopa Wehcho nozo wechoj.

Occe tlahtolli[xikpatla | xikpatla itsintlan]

caxtillahtolli: pavo
yucatecatlahtolli: úulum

Inacayo[xikpatla | xikpatla itsintlan]

Huexolotl in oquichtli, motenehua totolin icihua. Momatqui nemi ihcuac otlacat intlah itechcopa totoltetl.^{[tyml. 1]} Yeppan ic ome ixtelolohtli, chichiltic nozo yauhtic zahuatzontecomatl, quipiya ce yacatzolli ihuan hueyic cocoquechnacayotl no chichiltic tzotzocatl; ome acaxotl, quipia eyi xopilli ihuan yacaxotl. Quipia ome aztli, nochi inacayo tlapotonilli huan ehecacehuazcuitlapilli cenca tlapotoniltic.

Itlacual[xikpatla | xikpatla itsintlan]

Huehxolotl tlacua xinachtli, xihuitl, xochihcualli (avellana, baya, piñones), ihuan ocuilin. imotlacua noyuhqui icampa tlalocuilin. Ipan pixcayotl no tlacachantli, inin totoltzin onili atl, tlacua cinxinachtli, xihuitl ihuan ocuilmeh. Huehxolotl tlacua , xihuitl, bellota ihuan ocuilin.

Iyoliz[xikpatla | xikpatla itsintlan]

Miac xihuitl achpocan, ipan tlalli tlen campa itztoyan huecauh totolmeh onenemi ipan cuauhtlah ihuan ixtlahuahcan, in anqui macehualtlacatl otlahtlamac totomeh ipampa tlacualli, zantepan yehuatl nemiltiliaya piomeh huan tlanacayotiaya tomahuac huehxolomeh. Mexicah onamacaqueh ipan tianquiztli in huehxolomeh huan cihuatotoltin.

Ihcuac europanecah oacicoh ompa America tlalli, macehualtlacameh quipiayah yolcameh, in huehxolotl ce hueyi tototl ipampa tlacualli. Hernán Cortés oquinocuepca canahpa Caxtilah ipampa Hueytlahtoani Carlos, quipiaya iacalhuan huehxolomeh, quemeh ce rareza itech yancuic tlalli, yehuatl quitoznequi Las Indias.

Cihuatototlin[xikpatla | xikpatla itsintlan]

Huehxolotl in oquichtli, quitoznequi totolin icihua nozo cihuatotolin. Momatqui nemi ihcuac otlacat intlah itechcopa totoltetl cuauhcopa. Yeppan ic ome ixtelolohtli, chichiltic nozo yauhtic zahuatzontecomatl; ome acaxotl, quipia yeyi xopilmeh huan espolón.

Tequichihualiztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]

Inin totoltzin no huehxolomeh, ma teyolahcocui in macehualtlacameh; mixtecah ihcuiloa huehxolomeh ipan amatl, ihtlacuilo ihtlah amoxtli itech teoyotl moihtoa Chalchiuhtotolin, ce teotzin ica huehxolotl inacayo.

Macehualtin tlachihua icopilhuan ica huehxolotl iahtlapal ipampa apacheh, corah, huitzolmeh, raramurih, yaquih, yoemeh, pimah, o'odhameh, comanchemeh, occequin.

Tlacualiztli[xikpatla | xikpatla itsintlan]

Tlacameh tlacua totolnacatl quemeh tlacualiztli ipampa in Tlahtohcayotl in Cepanca itech ilhuitl motoca Thanksgiving day inglestlahtolcopa, noihqui ipan Navidad ipan mochintin Tlalticpac.

Ipan Mexico tlalli itlacualiz, in metzhuehxolotl ica tlemolli, ce tlacualli ompa Puebla, Tlaxcallan, Altepetl Mexico, Morelos, Mexico huan Hidalgo. Noyuhqui mochi tlacualiztli ipan Mexico tlalli quipia totoltetl.