Calīxatl

¡Ma nican timohuicatz Huiquipedia!

in yollohxoxouhqui centlamatilizamoxtli mochintin huelitih tlahcuiloah.

4411 nahuatlahtolcopa totlahtolhuan

02:09(UTC-6), Huītzilōpōchtōnal, 16 Tlanāuhti 2024^{12 tecpatl}

Iuh nantlahtoliztli
Náuatl (ngu) Nawatl (nch) Nahuatl (nhn) Nawatl (nlv)	Nahuatlahtolli (nci) Nàwatl (ncj) Nawatl (nhe) Mejikano (nhm)	Mehcanohtlahtol (nhi) Nahuatl (ncx) Mela'tájto̱l (nhx) Mösiehuali̱ (nhg)

Itechcopa · Tlapatlahualiztli · Neyolnotzaliztli · Tepalehuiliztli

Tlapiyaliztli · Neneuhcayotl · Cualtzin tlahcuilolamatl · Piyalizamoxtli A-Ō

Tlamatiliztli neneuhcayotl

Amantecayotl	Amatlalcayotl
Tlalcemanahuacayotl	Cemitquimatiliztli
Cuicayotl	Huehuehcayomatiliztli
Ilhuicamatiliztli	Iuhcayotl
Mexihco	Neahuiltiliztli
Nezcayopanoliztli	Payelizzotl
Teomatiliztli	Ticiyotl
Nenayotl	Amoxtlahcuiloliztli
Tlahtolmatiliztli	Tlamatiliztli
Tlapohualmatiliztli	Toltecayotl
Tlazohtlamatiliztli	Yolizmatiliztli

Yancuic tlahcuilolamatl

Cualli tlahcuilolli

Acamapichtli
		Miquiliztli	1391
Campa omic	Mexihco Tenochtitlan
Inamic	Tezcatlamiyahuatzin Ilancueitl Huitzilxotzin Xiuhcuetzin
Ipilhuan	Huitzilihhuitl Chimalpopoca (Ahzo) Itzcohuatl Tlahtolzaca Cuatlecohuatl Matlalxoch

Acamapichtli tlatectli iuh in yacatto Hueyi tlahtoani mexihcatl, in aquin oquichicauh in Excan Tlahtoloyan netech Tenochtitlan ihuan in tecuacan tepanecayotl, Azcapotzalco. Yehhuatl quinpalehuilih in tepanecah itech itepehualiz huitztlampa.

In tlein quihtoznequi itoca

Itoca quihtoznequi ic caxtillantlahtolli 'el que empuña la vara de carrizo', manel oc achi huel mihtoa 'puño cerrado con carrizos' ( aca-tl 'carrizo', mapich-tli 'puño cerrado, manojo' huicpa ma-piqui 'apretar algo con la mano').

Inemiliz

Inoquipan macuilpohualxiuhtiliztli XIII ihuan itzintiliz XIV omohmoyahuaqueh in mexihtin huiccopa tonatiuh icalaquiyan atenco in atezcatl Tetzcoco yehhuantin omotlalihqueh in nepapan altepetl, iuh Huixachtitlan, iuh Azcapotzalco noihuan Chapoltepec. In tepanecah oquimmacauhqueh in mexihcah inic omotlalihqueh ipan mictlampa in tlalhuactli yehhuantin oquiteneuhqueh imaltepeuh Cuauhmixtitlan ipan xihuitl 1274. Ipan xihuitl 1366 in tepanecatl hueyitlahtoani Ahcolnahuacatl, yehhuatlin quixittac in Acamapichtli (colhuatl tlahtohcapilli in aquin nemiya Cohuatlichan) inic omotlalih ipan tlahtohcaicpalli itech pohui Tenochtitlan, iuh opeuh in yancuic Tenochtitlan itlahtohcamecayo, inin altepetl motenehua in tlacemololoh itech toltecayotl ihuan in tlahtohcayotl mocuepa iuhqui Hueyi tlahtohcayotl, yehhuatlin quihualpatlac Colhuahcan, iuh omochiuh inic eyi Excan Tlahtoloyan.

Cequi tlamantli in techpalehuiz ic ticmatizqueh in iquin otlacat Acamapichtli, monequi ma ticmatican in aquihqueh ocatcah in itah in inan, inic quicemmelahuaz itzintiliz, ic monequi timomachtizqueh ic miyac netlacuitlahuiliztli. Itah ocatca Huehueh Acamapichtli (Chimalpain, Mendieta, Torquemada), in tlahtoani Colhuahcan (1323-1336). Ca yehhuatl Ilancueitl Ixxochitl in inan.

Monequi ma tiquilnamican in tlahtohqueh mexihcah miaquin icihuahuan, ic neixcuitilli, Torquemada quihtoa in acatto ocatca Tezcatlamiyahuatl. Itechpa ipilhuan Chimalpain oquihtoh in oncateh 23 ipilhuan, manel za oquitocayotih 11: Cuauhtlecohuatl, Ixehuatzin, Ometochtzin (Tollan itlahtohcauh), Cuetlachtzin (omonamic Tollan Xiloxochitzin itlahtohcauh), Citlalcohuatzin, Macuextzin, Itzcohuatzin (yez tlahtoani Tenochtitlan), Huehuezaca, Tetlepanquetza, Yaotlantzin, Ixcuitlantoc. Nepapan nemiliztlahcuilolli techilhuiah in Huitzilihhuitl (Chimalpain, Mendieta, Ixtlilxochitl, Torquemada) ihuan in Chimalpopoca (Mendieta, Torquemada, Historia de los mexicanos) no ipilhuan in Acamapichtli. Ixtlilxochitl techilhuia no ipilhuan Xiuhtlatonac ihuan Chalchiuhtlatonac, ca yehhuatlin omihtoh ompa Coyohuahcan ocatca in achtopa tlahtoani, inin ahmo nelli.

Manel Acamapichtli oquitzonan iuhqui Cihuacohuatl ipan 1366 xihuitl, ye ocatca niman ic iuh Hueyi tlahtoani. Zan ixquichca 1383 mochihuaz inic motlahtohcatlaliz iuhqui ic motocayotiz Tlahtoani-tlacateccatl. Acamapichtli ahmo omeyollouh in oquimotlacentlalilih in tepanecah inyaoyo, iuh ipan 1376 xihuitl huiccopa chalcayotl inic pehua in achtopa "Xochiyaoyotl" ma mantoqueh ixquichca 40 xihuitl; zan ce no xihuitl ipan quiyeyecalhuia ca yehhuatl quipatla in tecuacan itoca Mexihco-Cuauhmixtitlan copahuic Mexihco-Tenochtitlan, Acamapichtli oquichiuh inic quimahuiztiliz in Tenochtzin. Occe altepetl ihtic Atezcatl Tetzcoco Tlahuelmayan Mexihco (Valle de México) ca yehhuantin oquipanahuihqueh in altepetl Xaltocan ihuan in altepetl Tepotzohtlan. Ipan achi cahuitl, in tlacetililiztli intech mexihcah ihuan tepanecah oquitlalpolohqueh ic ichicahualiz nepapan altepetl.

Oc ye tamapohuaz...

Occequintin: Nezahualcoyotl (tlahtoani) · Cempohualxochitl · Atl cahualo · Teomatiliztli · Tonalpohualli

Occe tlahtolli

Ma moyolicatzin

Inin Huiquipedia, in yolloxoxouhqui centlamatilizamoxtli nahuatlahtoltica (mexihcatecpillahtolli), ahohuih tlatemoliztli ihuan ahmo monequi ma tictlaxtlahua, nican quihcuiloah miyac tlacameh netech achi mahtlacpohualli ahneneuhqui tlahtolcopa. Intla cualli tinahuatlahcuiloa, macamo xiquilcahua hueli ticchihuaz ce tlahcuilolamatl. Intla titlahtoa nahuatlahtolli, timitztlatlauhtiliah ma xitlahcuilo nahuatlahtoltica ipan inin centlamatilizamoxtli inhuan occequintin tlacameh.

Intla tictemoznequi ce tlahcuilolli, xiquihcuilo ahcopa, auh xicmatoca ipan tlatemoliztli. Huel tictemoz tlanonotzaliztli ipan occequintin tlahtlahtolcopa tlatzintlan ahnozo opochmayecampa zazotlein huehca nantlahtolli.

Intla ahmo oncah in tlahcuilolamatl tlen otictemoh, hueli titechpalehuia intla tiquihcuiloznequi nahuatlahtoltica ipan tlahcuilolamatl iyeyan (xiquitta "¿quen mihcuiloa ce tlahcuilolamatl?"), ahnozo xiquitta ce Huiquipedia ipan occequintin huehca nantlahtoltin (ma xiquitta opochmayecan inin yacatlahcuilolli). Intla ticpiya ce netzotzonaliztli itechcopa Huiquipedia, hueli tiquihcuiloz nican.

Nahuatlahtolli itech monequi yancuictlahtolli ic titlahcuilozqueh miac tlamantli centlamatilizamoxpan. Ma xiyauh ihuic yancuictlahtolli auh ticcualtiliz totlahtol.

Huiquipedia itoca centetl Tlalticpactli tequitl ica cencah tlahtolli. Intla tiquittaznequi nepapan tlahcuilolamatl ma ticmatoca nican.

Caxtillantlahtoltica · Inglestlahtoltica

In tlein omochiuh ye huehcauh

24 ic ōme mētztli 2022

Rusiah netēyāōtiliztli in Ucraniah.

4 ic chicuēyi mētztli 2020

Miec xittoncueponiliztli īpan Beirut, Libanoh.

23 ic chicuacē mētztli 2020

Tlālolīniliztli 7.4 ōmochīuh īpan in 10:29:02 hrs 2 km in mictlāntlāpcopa Crucecita, Santa María Cuauhtōlco, Huāxyacac.

ic mahtlāctetl omōme 2019 - ic cē mētztli 2020

Yomohtlancuauhtiliztli cocoliztli īpan mochīuh tlācatl īpampa yancuīc coronavirus ōpeuh īpan China, ōcocolizcuiqueh tlapanahuiah in ōntzōntli tlācah īhuān ōmicqueh iuhquimma caxtōlli omōme.

Tlachinōliztli īpan Australiah

Cuauhtlah tlachinōliztli īpan Australiah.

10 ic mahtlāctli oncē mētztli 2019

Tlahtohcāyōtl motlacuīlīliztli īpan Bolivia, ōtlahtohcāyōtelchīuh in Tlahtohcātēīxiptla Evo Morales.

26 ic mācuīlli mētztli 2019

Huēyi tlālolīniliztli 8.0 ōmochīuh īpan in 02:41:14 hrs in 75 km in huitzlāntlāpcopa Lagunas īpan in Xeliuhcāyōtl Loreto, Peru.

1 ic mahtlāctli omōme mētztli 2018

In īnēiyohcātiliz Andrés Manuel López Obrador iuhqui inic 65 Mēxihco Tlahtohcātēīxiptla.

Huehcauh ompa axcancayotl

Occe tlatequipanoliztli


Huiquitlahtoltecpantiliztli In yolloxoxouhqui tlahtoltecpantiliztli	Huiquiamoxtli Tlahcuilolamoxtli ihuan nemachtihcamoxtli	Huiquitenotzaliztli Tenonotzaliztli
Huiquimeyalli In yolloxoxouhqui amoxpiyaloyan	Huiquitlaxeloliztli Yollamantli · Tlanelhuatlamantli	Huiquitemachiztiliztli Temachiztiliztli
Cemaxcaitl Tlaixiptlayotl ihuan multimedia	Itechpa Huiqui Wikimedia inecentlaliliz	Huiquitemachtiloyan Hueyi Temachtiloyan
	Tlapachohqui Huiquimedia Tlapachohqui